Od października właściciele nieruchomości dostaną nowy kolor worków na odpady (fioletowy). Będą odbierane raz na kwartał

Odpady komunalne i ich selektywne zbieranie. Podstawa prawna

Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21) odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter i skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych. Zalicza się do nich: papier i tekturę, szkło, metale, tworzywa sztuczne, bioodpady, drewno, tekstylia, opakowania, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory oraz odpady wielkogabarytowe, w tym materace i meble. Odpadami komunalnymi nie są natomiast odpady powstałe z: produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni ścieków, pojazdów wycofanych z eksploatacji, odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

Zorganizowanie i zapewnienie odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców należy do zadań własnych gminy. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622) nakłada na gminy obowiązek selektywnego zbierania (segregacji) odpadów komunalnych obejmującego co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady, a także tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w których poza powyższymi, będą przyjmowane również: odpady niebezpieczne, przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny oraz elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, a także odpady budowlane i rozbiórkowe z gospodarstw domowych.

Od 1 stycznia 2025 r. na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z 30 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów wyodrębniono nową frakcję odpadów – tekstylia, w związku z czym punkty selektywnego zbierania odpadów od tego roku zobowiązane są również do przyjmowania tekstyliów i odzieży.

Polska, wprowadzając do krajowych regulacji europejską dyrektywę, zdecydowała się na opcję minimum, co oznacza, że w większości gmin mieszkańcy nie otrzymali nowych pojemników bądź worków na nową frakcję odpadów.

Tak, jak miało to miejsce do tej pory, właściciele nieruchomości realizując obowiązek selektywnego zbierania odpadów powstałych na terenie swojej nieruchomości wynikający z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2021 poz. 906) oraz regulaminów utrzymania czystości i porządku w danej gminie, mają do dyspozycji pojemniki bądź worki w kolorach:

• niebieskim – do którego zbierany jest papier, czyli np.: pocięte kartony, tektura, katalogi, ulotki, czasopisma, papier szkolny, biurowy, zadrukowane kartki, zeszyty i książki, papier pakowy, papierowe torby, papierowe wytłoczki po jajkach;
• żółtym – do którego zbierane są metale i tworzywa sztuczne, czyli np. butelki PET, kartony po sokach i mleku, opakowania po środkach czystości i kosmetykach, przezroczysta folia, puszki, kapsle i metalowe zakrętki;
• zielonym – do którego zbierane jest szkło, czyli np.: szklane butelki po napojach i żywności, szklane słoiki, szklane butelki po kosmetykach;
• brązowym – do którego zbierane są bioodpady, czyli np. kuchenne resztki roślinne, obierki, skórki od warzyw i owoców, resztki pochodzenia roślinnego (np. fusy po kawie i herbacie), trawę, liście, drobne gałęzie;
• czarnym – do którego zbierane są odpady zmieszane, czyli np. zwierzęce odpady kuchenne, resztki mięsa, kości, skóry, skorupki od jajek, pieluchy jednorazowe, zanieczyszczony papier, ceramikę, odchody zwierzęce, zimny popiół.

Od października nowy kolor worków na odpady (fioletowy). Będą w nich zbierane tekstylia

Nowe przepisy nie nakładają na gminy obowiązku zapewnienia mieszkańcom osobnych pojemników czy choćby worków do zbierania tekstyliów, dlatego często jedynym rozwiązaniem pozbycia się tego typu odpadów jest osobista wizyta w PSZOK-u. W przypadku osób niepełnosprawnych, starszych czy niezmotoryzowanych jest to kłopotliwe i nierzadko może stanowić wyzwanie, dlatego gminy na własną rękę starają się wypracować rozwiązania mające na celu ułatwienie mieszkańcom pozbywania się niepotrzebnych tekstyliów. Niektóre z nich mogą być cenną wskazówką dla innych samorządów.

Od października 2025 roku w Kielcach ruszy miejska zbiórka tekstyliów. Miasto dostarczy mieszkańcom, spółdzielniom i wspólnotom mieszkaniowym worki na odpady w kolorze fioletowym przeznaczone właśnie na zużyte tekstylia.

- Od października zaproponujemy kielczankom i kielczanom, którzy nie wiedzą co zrobić z używaną odzieżą wygodny i elastyczny sposób. Raz na kwartał w harmonogramie wyznaczymy dla każdego punktu odbioru odpadów termin, w którym będą odbierane tekstylia. Harmonogram odbioru trafi bezpośrednio do mieszkańców oraz zostanie opublikowany na stronie kielce.eu. Jest to odpowiedź na potrzeby mieszkańców i prośby ze strony zarządców spółdzielni i wspólnot. Chcemy przygotować system, który będzie wygodny oraz bezpieczny – mówiła na konferencji prasowej zastępczyni prezydentki Aneta Boroń.

W październiku na ulice Kielc wyruszy także „Odrzutowóz”, czyli mobilny punkt odbioru tekstyliów.

- Żeby realizować tę usługę zakupiliśmy dodatkowy samochód elektryczny. Będzie ładowany energią elektryczną pochodzącą z biogazowni zlokalizowanej na terenie Przedsiębiorstwa – wyjaśniał Tomasz Kasprzyk, prezes PGO w Promniku.

Przedstawiciele miasta podkreślili, że:

• zbiórka przeznaczona jest wyłącznie dla osób, które płacą za odbiór odpadów w Kielcach,
• każde gospodarstwo domowe będzie mogło oddać raz na kwartał jeden worek o pojemności 120 litrów,
• oddawana odzież musi być sucha, czysta i zapakowana w szczelny worek,
• odpady należy oddawać osobiście pracownikowi mobilnego punktu,
• nie będą przyjmowane worki uszkodzone ani odzież spleśniała, mokra czy pochodząca z działalności gospodarczej

Kontenery na odzież zastąpiły Polakom śmietniki, dlatego wkrótce znikną z ulic

Rozwiązania mające na celu ułatwienie gospodarstwom domowym pozbywania się tekstyliów są potrzebne. W przeciwnym razie takich rozwiązań Polacy szukają sami. Polski Czerwony Krzyż 31 lipca 2025 roku wydał komunikat, że firma Wtórpol, odpowiedzialna za logistykę i sprzedaż odzieży z ich kontenerów wypowiedziała organizacji umowę.

- Polski Czerwony Krzyż informuje, że jest zmuszony znacznie ograniczyć działania dotyczące zbiórki odzieży używanej do kontenerów ze znakiem PCK ze względu na wypowiedzenie nam przez firmę Wtórpol umów o współpracy. Operator ten odpowiadał za logistykę i sprzedaż zbieranych tekstyliów, z których dochód wspierał nasze działania pomocowe – czytamy w oświadczeniu.

Jako przyczynę zakończenia współpracy podano pogorszenie jakości odzieży zbieranej do kontenerów, a co za tym idzie znacznego wzrostu kosztów jej utylizacji. O powód tej decyzji PAP zapytała Mateusza Bolechowskiego, rzecznika prasowego Wtórpolu.

- Przyczyną, mówiąc wprost, było to, że nasza wieloletnia, wspólna działalność w ostatnim czasie stała się, niestety, nieopłacalna. Sytuacja zmieniła się po wprowadzeniu nowych regulacji dotyczących segregacji tekstyliów jako odrębnej frakcji odpadów. Zgodnie z obecnymi przepisami od 1 stycznia 2025 r. odpady tekstylne nie mogą być już przez konsumentów wyrzucane do kontenerów z odpadami zmieszanymi, a obowiązek ich przyjmowania mają PSZOK-i. W krótkim czasie znacząco wzrosła ilość odzieży, która trafiała do pojemników, ale wiązało się to z drastycznym pogorszeniem jakości tych ubrań – wyjaśniał Bolechowski.

W konsekwencji do końca roku zlikwidowanych zostanie 28 tys. kontenerów przeznaczonych do zbiórki odzieży używanej. To wielka strata dla Polskiego Czerwonego Krzyża. W samym 2024 roku sprzedaż ubrań zapewniła PCK ponad 7 milionów złotych, przeznaczonych m.in. na akcje pomocowe i szkolenia ratowników. Obecnie organizacja alarmuje, że utrata tych funduszy „może poważnie zagrozić realizacji działań statutowych”.

Przeciętny Europejczyk produkuje 11 kg odpadów tekstylnych rocznie

Problem odpadów tekstylnych jest znacznie poważniejszy niż mogłoby się wydawać. Statystyczna mieszkanka lub mieszkaniec Europy co roku kupuje średnio 26 kg odzieży. Jak wskazują eksperci Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), za wzrost konsumpcji w dużej mierze odpowiadają m.in.: dynamiczny rozwój zakupów online, media społecznościowe i niskie koszty produkcji tekstyliów syntetycznych. Nowe kolekcje trafiają do sklepów w coraz szybszym tempie, a konsumenci, zachęceni niskimi cenami, kupują coraz więcej. Łatwiej pozbywają się też tego, czego już nie noszą.

Z danych Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) wynika, że w 2019 r. łączna ilość odpadów tekstylnych, obejmujących ubrania, obuwie, tekstylia domowe, techniczne wyroby włókiennicze oraz odpady poprzemysłowe i przedkonsumenckie, sięgnęła 12,6 mln ton (w tym 10,9 mln ton odpadów pokonsumenckich i 1,7 mln ton poprzemysłowych oraz przedkonsumenckich). Tylko odpady z odzieży i obuwia stanowiły 5,2 mln ton, co przekłada się na około 11 kg na osobę rocznie w krajach UE.

Według danych GUS, na koniec czerwca 2025 roku ludność Polski liczyła około 37,4 miliona osób. Łatwo policzyć, że taka liczba osób w ciągu roku generuje ponad 411 400 ton odpadów tekstylnych.

Co się do nich zalicza? Między innymi: zużyta odzież, obuwie, pościel, zasłony, ręczniki, obrusy, koce, firany, bielizna, skarpetki, rękawiczki, czapki, szaliki, portfele, torebki, paski, galanteria skórzana, plecaki, pluszowe zabawki oraz dywany.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1587 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622)
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2021 poz. 906)