Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Odprawa z tytułu rozwiązania umowy- komu przysługuje?
Odprawa jest szczególnym rodzajem świadczenia, do którego pracownicy są uprawnieni jedynie, gdy w czasie ich zatrudnienia wystąpią szczególne okoliczności. Najpowszechniej kojarzonymi świadczeniami z tej grupy są odprawa emerytalna, do której pracownicy nabywają prawo w związku z zakończeniem swojej aktywności zawodowej i odprawa pośmiertna, która trafia do rąk najbliższych zmarłego pracownika. Jednak obowiązujące przepisy przewidują prawo pracowników do odprawy również w innych przypadkach, np. w związku z zakończeniem stosunku pracy w szczególnych okolicznościach. Prawo do tego rodzaju szczególnego świadczenia mają również nauczyciele, a zostało ono przewidziane w art. 20 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.
Choć co do zasady celem odprawy wypłacanej w związku z zakończeniem zatrudnienia jest umożliwienie pracownikowi odnalezienia się na rynku pracy po utracie pracy, to jednak w praktyce przysługuje ona również wtedy, gdy pracownik nie ma problemów ze znalezieniem pracy i przerwa w zatrudnieniu nie występuje.
Likwidacja szkoły i zmiany organizacyjne mają określone konsekwencje dla pracowników
Sytuację w oświacie, w tym również sytuację nauczycieli, trudno określić jednoznacznie. W zależności od regionu, w którym znajduje się szkoła może ona bowiem być bardzo różna. Te różnice widać też bardzo wyraźnie przy porównaniu sytuacji nauczycieli pracujących w dużych miastach i nauczycieli pracujących w małych szkołach gminnych. To dlatego z jednej strony wciąż słyszymy o tym, że brakuje nauczycieli, szczególnie tych uczących przedmiotów ścisłych, a z drugiej coraz częściej mówi się o tym, że w związku z nadchodzącym niżem demograficznym nauczyciele obawiają się o swoją pracę. Ten niepokój jest bardzo wyraźnie widoczny podczas dyskusji prowadzonych na branżowych czatach, na których pedagodzy wymieniają się informacjami dotyczącymi planowania na przyszły rok szkolny i propozycji zmian w zakresie zatrudnienia, które otrzymują od dyrektorów placów. W tym kontekście warto pamiętać, że obowiązujące przepisy przewidują, że dyrektor szkoły w razie:
1) całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy;
2) częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny.
Równowartość sześciomiesięcznego wynagrodzenia trafi na konta tych osób
Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z takich przyczyn, przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Z kolei nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, z którym rozwiązano stosunek pracy ze wskazanych przyczyn, przysługują świadczenia określone w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Rozwiązanie stosunku pracy następuje w takich przypadkach z końcem roku szkolnego po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Warunek ten nie dotyczy jednak nauczycieli szkół, w których w organizacji pracy nie przewidziano ferii szkolnych, nauczycieli placówek kształcenia ustawicznego oraz nauczycieli szkół, w których zakończenie cyklu kształcenia następuje w trakcie roku szkolnego. Okres wypowiedzenia może być również skrócony do 1 miesiąca, z tym że w takim wypadku nauczycielowi przysługuje odszkodowanie za pozostałą część okresu wypowiedzenia w wysokości wynagrodzenia liczonego jak za okres urlopu wypoczynkowego. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się nauczycielowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.
Warto przypomnieć, że w 2025 roku wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela mianowanego to średnio 7826,14 zł brutto. Oznacza to, że w takim przypadku nauczyciel mianowany otrzyma odprawę w wysokości wynoszącej średnio 46.956,84 zł brutto. Będzie mu ona przysługiwała nawet wówczas, jeśli od nowego roku szkolnego rozpocznie pracę w innej placówce.
