Bojinović Fenko przeprowadziła w ostatnim czasie wywiady z urzędnikami kilku słoweńskich ministerstw oraz z ekspertami gospodarczymi, z którymi rozmawiała na temat Inicjatywy Trójmorza i jej znaczenia dla Słowenii.
„Z perspektywy słoweńskiej 3SI ma podwójne znaczenie. Po pierwsze, kraj traktuje ten format jako wzmocnienie stosunków euroatlantyckich w kontekście większego zaangażowania Chin w regionie. Dlatego nawet jeśli chińskie inicjatywy są kuszące pod względem ekonomicznym, Lublana pochodzi do nich sceptycznie ze względu na politykę oraz przywiązanie do zachodnich wartości” – powiedziała w rozmowie z PAP badaczka.
Prócz tego 3SI ma dla Słowenii duże znaczenie ekonomiczne, przede wszystkim w zakresie inwestycji infrastrukturalnych. W chwili obecnej na liście projektów 3SI realizowanych przez Słowenię jest sześć projektów, w tym budowa słoweńsko-węgierskiego połączenia gazowego oraz konstrukcja drugiego toru kolejowego łączącego węzeł komunikacyjny w Divaczy z portem Koper. „Jeśli Słowenia działałby w pojedynkę, duże projekty infrastrukturalne nie byłyby w stanie przyciągnąć krajowych czy zagranicznych inwestycji” – powiedziała Bojinović Fenko.
„Politycy słoweńscy wierzą, że Trójmorze może doprowadzić do przyspieszenia i wsparcia finansowego krajowych projektów, które jednocześnie będą miały przełożenie między innymi na transport międzynarodowy w regionie” – podkreśliła rozmówczyni PAP. Nie oznacza to jednak, że Słowenia traktuje 3SI jako magiczne rozwiązanie problemu inwestycji we wspomniane projekty – dodała. Kraj cały czas szuka partnerów biznesowych, tak jak to robił do tego pory. Lublana docenia możliwości dużego formatu regionalnego, jakim jest 3SI, ale wobec wciąż niewystarczającego finansowania z tego kierunku szuka środków w ramach równoległych makroregionalnych strategii unijnych” – oceniła Bojinović Fenko.
Na tle pozostałych państw Europy Środkowo-Wschodniej Słowenia jest dobrze rozwiniętym pod względem gospodarczym państwem, z relatywnie niewielkimi różnicami pomiędzy centrum a peryferiami – zauważyła. „Jednocześnie trzeba pamiętać, że Słowenia jest małym krajem, w którym wielu mieszkańców pracuje w miastach, ale żyje poza nimi. Nie ma koncentracji ludzi w ośrodkach miejskich, dlatego inwestycje w transport miejski to nie wszystko” – dodała.
W związku z tym inwestycje infrastrukturalne w transport publiczny, przede wszystkim w szybką kolej, są bardzo ważne dla Słowenii – podkreśliła ekspertka. W ten sposób mieszkańcy kraju będą mogli przemieszczać się szybciej pomiędzy miejscem pracy i zamieszkania, a sam transport będzie bardziej przyjazny dla środowiska – zauważyła.
Prócz wymiaru wewnętrznego duże inwestycje w słoweńską infrastrukturę mają również wymiar regionalny. Słoweński port Koper nad Adriatykiem jest kluczowym punktem Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T), a państwa Europy Środkowej są dla tego portu naturalnym zapleczem – podkreśliła wykładowczyni Uniwersytetu w Lublanie. „Biorąc pod uwagę swoje położenie geopolityczne, Słowenia widzi w państwach Grupy Wyszehradzkiej naturalnych partnerów” – dodała.
W zasadzie projekt Trójmorza cieszy się poparciem wszystkich sił politycznych, niezależnie od tego, kto aktualnie sprawuje władzę – zauważa Bojinović Fenko. Podkreśla jednak, że bardziej zaangażowana we współpracę z państwami Grupy Wyszehradzkiej była rządząca w latach 2020-2022 prawicowa Słoweńska Partia Demokratyczna (SDS), której lider Janez Jansza stał na czele rządu. „Konserwatywny profil SDS naturalnie kierunkował partię na współprace z takimi krajami, jak Polska czy Węgry” – dodała.
Po kwietniowych wyborach parlamentarnych, kiedy powstała centrolewicowa koalicja z premierem Robertem Golobem na czele, politycznie Słowenia ponownie zwróciła się w kierunku rdzenia Unii Europejskiej – podkreśliła Bojinović Fenko. „Nie twierdzę, że to oznacza, iż obecny rząd nie wyraża zainteresowania Inicjatywą Trójmorza. Jednak na poziomie bilateralnym w kontekście realizacji projektów infrastrukturalnych będzie się on z pewnością zachowywał ostrożniej” – dodała.
Z Lublany Marcin Furdyna (PAP)
