Nieskuteczne GLSDB – co poszło nie tak?

GLSDB (Ground-Launched Small Diameter Bomb) to pociski dalekiego zasięgu, które łączą bombę lotniczą GBU-39/B SDB z silnikiem rakietowym M26, co pozwala im na atakowanie celów oddalonych nawet o 150-165 km.Przy tym głowica tej bomby waży około 100 kg, w tym około 20 kilo materiału wybuchowego. Mogą być one wystrzeliwane z takich systemów jak HIMARS czy MARS. Początkowo Ukraina otrzymała te pociski na początku 2024 roku, jednak ich skuteczność była ograniczona.

Według Billa LaPlante'a, zastępcy sekretarza obrony USA ds. zakupów i logistyki, problem tkwił nie tylko w rosyjskich systemach walki elektronicznej, ale również w niewłaściwej taktyce użycia oraz słabym wyszkoleniu ukraińskich operatorów. W rezultacie GLSDB były testowane jedynie kilkukrotnie, po czym zostały odstawione na bok.

Modernizacja i powrót na front

Mimo wcześniejszych problemów GLSDB zostały ulepszone, by skuteczniej radzić sobie z zakłóceniami elektronicznymi. W ostatnich tygodniach przeszły testy skuteczności – wystrzelono 19 pocisków, aby ocenić ich możliwości po modernizacji. Nowa wersja uzbrojenia ma trafić do ukraińskiej armii w najbliższych dniach. Jak podkreśla Reuters, brak rakiet ATACMS wymusi na Ukrainie intensywniejsze użycie GLSDB, pomimo ich ograniczeń w zasięgu i sile rażenia.

ATACMS się skończyły?

Z kolei Associated Press informuje, że Ukraina całkowicie wyczerpała zapasy amerykańskich rakiet ATACMS, które umożliwiały uderzenia na cele oddalone o 300 km. Ostatnia partia, licząca mniej niż 40 sztuk, została zużyta do końca stycznia.

To może tłumaczyć brak doniesień o użyciu tych pocisków przez Ukrainę od 13 stycznia, gdy przeprowadzono atak na obwód briański w Rosji. W tej sytuacji GLSDB mogą być jedyną alternatywą, ale nie zapewnią takiej samej siły uderzeniowej jak ATACMS.

Czy GLSDB odmienią sytuację na froncie?

Choć USA stawia na nową wersję GLSDB, pozostaje pytanie: czy modernizacja faktycznie zwiększy ich skuteczność? W przeszłości Rosja skutecznie zakłócała nawigację GPS tych pocisków, co znacznie obniżało ich celność. Jeśli ukraińska armia nie dostosuje taktyki użycia, nowe dostawy mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów.

ikona lupy />
Pierwsze odpalenie Ground Launched Small Diameter Bomb, GLSDB / Materiały prasowe / www.saab.com

GLSDB nie zastąpi ATACMS

Mimo modernizacji GLSDB nie jest pełnowartościowym zamiennikiem rakiet ATACMS – ani pod względem zasięgu, ani siły rażenia. ATACMS mają większy zasięg – nawet 300 km – oraz możliwość użycia potencjalnie znacznie bardziej efektywnej głowicę kasetową. Przykładowo, głowica M39 (Block I) wyposażona jest w 950 podpocisków M74 APAM (anti-personnel and anti-materiel), z których każdy waży 0,59 kg i ma rozmiar piłki baseballowej. Po eksplozji rozrzucane są one na obszarze o średnicy około 206 metrów, skutecznie niszcząc stacjonujące samoloty, magazyny amunicji, systemy obrony powietrznej i duże skupiska żołnierzy. GLSDB nie mają porównywalnej siły rażenia i nie są zdolne do niszczenia powierzchniowych celów, co dodatkowo ogranicza ich skuteczność na froncie.

ikona lupy />
Głowicę ATACAMS moze stanowić kaseta ciasno wypchana podpociskami. / shutterstock
Sławomir Biliński