rozwiń >

Unijna Lista Bezpieczeństwa Lotniczego (EU Air Safety List) - czym jest?

To czy dana linia lotnicza może wykonywać loty na terenie UE, zależy od spełnienia międzynarodowych norm bezpieczeństwa. W tym celu, Unijna Europejska stworzyła Listę Bezpieczeństwa Lotniczego (ASL). Lista ta jest wykazem przewoźników lotniczych, którzy powyższych norm nie spełniają. Linie znajdujące się na tej liście mają zakaz wykonywania operacji lotniczych do, z oraz na terytorium Unii Europejskiej – dotyczy to także przelotów nad jej obszarem.

Powyższa lista ma również charakter ostrzegawczy, ponieważ znajdują się na niej przewoźnicy, którzy nie obsługują lotów do UE. Ma to na celu ostrzeżenie pasażerów podróżujących poza granice Wspólnoty o potencjalnych zagrożeniach. Zdarza się, że na „czarną listę” trafiają wszyscy przewoźnicy z danego kraju, jeżeli jego władze nie są w stanie zapewnić skutecznego nadzoru nad bezpieczeństwem lotów.

Które linie lotnicze są bezpieczne a które nie – kto o tym decyduje?

Oceną poziomu bezpieczeństwa przewoźników lotniczych zajmują się eksperci ds. lotnictwa ze wszystkich państw członkowskich – pracujący w ramach Komitetu Bezpieczeństwa Lotniczego UE (ASC). To oni odpowiadają za aktualizację Listy Bezpieczeństwa Lotniczego.

O tym, czy dana linia trafia ma trafić czarną listę decyduje głosowanie (większością kwalifikowaną) nad wnioskami wyżej wymienionej komisji. Aktualizację ASL zatwierdza ostatecznie Komisja Europejska, która publikuje zmiany w Dzienniku Urzędowym UE. Do tej pory wszystkie decyzje zapadały jednomyślnie.

Lista może być aktualizowana w dowolnym momencie, gdy Komisja Europejska uzna to za konieczne lub na wniosek państwa członkowskiego. ASC spotyka się zazwyczaj 2–3 razy w roku, a w nagłych sytuacjach obowiązuje specjalna procedura.

Wpis na Listę Bezpieczeństwa Lotniczego nie musi jednak oznaczać zakazu lotów na stałe

Linia lotnicza wystąpić bowiem z wnioskiem o wykreślenie z listy (za pośrednictwem swojego krajowego urzędu lotnictwa), jeśli uważa, że spełnia wymagania bezpieczeństwa. Przewoźnik musi jednak przedstawić wiarygodne dowody na to, że jego działania – oraz działania organu nadzoru – odpowiadają międzynarodowym standardom bezpieczeństwa. Wniosek jest analizowany przez Komisję Europejską, a w przypadku pozytywnej oceny, trafia do ASC. Jeśli powodem wpisania na listę są braki w nadzorze ze strony władz państwowych, to przed wykreśleniem jakiegokolwiek przewoźnika, państwo to musi najpierw usunąć stwierdzone niezgodności.

Co jeżeli pasażer kupił bilet lotniczy przed wpisaniem linii na „czarną listę”? – prawa pasażerów

Kwestią najważniejszą jest bezpieczeństwo - każdy pasażer ma prawo do informacji o faktycznym przewoźniku na każdym etapie podróży – od momentu rezerwacji po odprawę. Jeżeli pasażer dokonał zakupu biletu linii lotniczej, przed wpisaniem jej na ASL, to przysługuje mu zwrot kosztów lub zmiana rezerwacji. W celu uzyskania zwrotu lub zmiany rezerwacji należy się kontaktować bezpośrednio z linią lotniczą. Jeżeli pasażer nie został poinformowany o odwołaniu lotu z co najmniej 2 tygodniowym wyprzedzeniem to może ubiegać się o odszkodowanie. Jego wysokość zależy uzależniona jest od długości lotów i gwarantowana przez prawo unijne:

  • 250 € – dla lotów o długości do 1 500 km,
  • 400 € – dla lotów wewnątrzwspólnotowych o długości powyżej 1 500 km,
  • 400 € – dla lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe o długości od 1 500 km do 3 500 km,
  • 600 € – dla lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe o długości powyżej 3 500 km.

Kwota odszkodowania może zostać obniżona o 50%, jeśli czas przylotu alternatywnego lotu względem planowanego nie przekracza:

  • 2 godzin – w przypadku lotów o długości do 1 500 km,
  • 3 godzin – w przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych o długości powyżej 1 500 km,
  • 3 godzin – w przypadku lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe o długości od 1 500 km do 3 500 km,
  • 4 godzin – w przypadku lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe o długości powyżej 3 500 km.

Które linie lotnicze znajdują się aktualnie na liście?

Aktualna lista jest dostępna online pod adresem:

The EU Air Safety List

Po 46. aktualizacji z czerwca 2025 r., zakaz lotów w przestrzeni powietrznej UE objął łącznie 169 przewoźników:

  • 142 linie lotnicze certyfikowane w 17 państwach, z powodu niewystarczającego nadzoru ze strony krajowych organów lotniczych;
  • 22 linie zarejestrowane w Rosji, a także 5 przewoźników z innych krajów z uwagi na poważne uchybienia w zakresie bezpieczeństwa:
  • Air Zimbabwe (Zimbabwe)
  • Avior Airlines (Wenezuela)
  • Iran Aseman Airlines (Iran)
  • Fly Baghdad (Irak)
  • Iraqi Airways (Irak)

Dodatkowo dwie linie lotnicze zostały objęte częściowymi ograniczeniami – mogą latać do UE wyłącznie określonymi typami samolotów:

  • Iran Air (Iran)
  • Air Koryo (Korea Północna)

Najnowsza aktualizacja dotyczy przewoźników lotniczych posiadających certyfikaty wydane w Surinamie i Tanzanii Zostali oni włączeni do wykazu i nie mogą już prowadzić działalności w UE.

Rosyjskie linie lotnicze również na liście ASL

Kwestią wartą poruszenia jest również kwestia rosyjskich linii lotniczych. Jak podaje Komisja Europejska - po agresji Rosji na Ukrainę ponad 500 samolotów wyprodukowanych i należących do firm z Zachodu zostało nielegalnie zarekwirowanych i przerejestrowanych w Rosji. Ich świadectwa zdatności do lotu, wydane przez Bermudy i Irlandię, utraciły ważność. Rosyjskie władze nie są w stanie zagwarantować ich bezpieczeństwa, co oznacza, że loty tymi maszynami są niebezpieczne. Z tego powodu rosyjskie linie lotnicze operujące tymi samolotami zostały wpisane na ASL.

Źródło

Komunikat KE - EU bans all air carriers certified in Tanzania and Suriname from operating in the EU

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. 2002 nr 130 poz. 1112 ze zm.)

Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91.