Jednostronne preferencje handlowe miałyby polegać na pełnym zniesieniu ceł na 66 proc. produktów objętych obecnie taryfami, takich jak wyroby włókiennicze i produkty z branży rybołówstwa. Komisja chce, by Sri Lanka, 20-milionowy kraj leżący w Azji Południowej, ratyfikowała konwencje międzynarodowe dotyczące praw człowieka, warunków pracy, ochrony środowiska i dobrych rządów.
Takie rozwiązanie, zwane w unijnym żargonie GSP Plus, ma motywować kraje rozwijające się do podjęcia działań na rzecz zrównoważonego rozwoju przy pomocy zwiększania wymiany handlowej z UE. Propozycja KE nie oznacza jednak automatyzmu w zniesieniu ceł. Parlament Europejski i przedstawiciele państw członkowskich w Radzie UE mają teraz cztery miesiące na zgłoszenie ewentualnych zastrzeżeń.
"Preferencje wynikające z GSP Plus mogą znacząco przyczynić się do rozwoju gospodarczego Sri Lanki poprzez zwiększenie wywozu na rynek UE. Są one jednak również wyrazem tego, w jaki sposób chcemy wspierać Sri Lankę we wdrażaniu reform w zakresie praw człowieka, praworządności i dobrych rządów" - oświadczyła cytowana w komunikacie unijna komisarz ds. handlu Cecilia Malmstroem.
KE zastrzegła, że podobnie jak w przypadku wszystkich krajów uczestniczących w GSP Plus, zniesienie należności celnych w odniesieniu do Sri Lanki byłoby powiązane ze ścisłym monitorowaniem postępów tego kraju w obszarze zrównoważonego rozwoju, praw człowieka i dobrych rządów.
Sri Lanka korzystała już w przeszłości z GSP Plus. W 2010 r. UE podjęła jednak decyzję o wstrzymaniu preferencyjnego traktowania importu z tego kraju ze względu na brak reakcji na łamanie praw człowieka. W 2015 r. nowy rząd Sri Lanki obrał kurs reformatorski, którego celem ma być pojednanie narodowe, poszanowanie praw człowieka, zasad państwa prawa i dobrych rządów, a także zrównoważony rozwój gospodarczy. W lipcu 2016 r. rząd Sri Lanki złożył wniosek o GSP Plus, a ocena KE wykazała, że kraj ten spełnia kryteria zakwalifikowania się do GSP Plus, określone w rozporządzeniu UE.
Jedną ze zmian zaproponowanych przez rząd Sri Lanki jest poprawka do konstytucji przywracająca niezależność najważniejszych instytucji - takich jak np. Krajowa Komisja ds. Praw Człowieka. Sri Lanka podjęła również działania mające na celu m.in. zapewnienie należytego badania przypadków osób zaginionych, poprawę ochrony świadków i ofiar przestępstw, uwolnienie osób zatrzymanych na podstawie kontrowersyjnych przepisów antyterrorystycznych oraz zwalczanie pracy dzieci. Sri Lanka zaangażowała się też ponownie w prace ONZ, a w szczególności Rady Praw Człowieka, gdzie zobowiązała się do propagowania pojednania, odpowiedzialności i poszanowania praw człowieka. Ponadto Sri Lanka osiągnęła postępy w obszarach zdrowia, edukacji i równości płci.
Z Brukseli Krzysztof Strzępka (PAP)
