Finlandia jest na progu zakopania zużytego paliwa jądrowego w pierwszym na świecie geologicznym grobowcu, gdzie będzie ono przechowywane przez 100 tys. lat. Pionierski projekt został okrzyknięty zarówno przełomowym momentem dla długoterminowej zrównoważonej energetyki jądrowej, jak i „modelem dla całego świata” – podaje CNBC.

„Onkalo”, długoterminowego składowiska odpadów

„Onkalo”,to nazwa handlowa długoterminowego składowiska odpadów. To fińskie słowo oznaczające małą jaskinię lub dół. CNBC zauważa, że to trafna nazwa dla składowiska, które znajduje się na dnie labiryntu skalnych tuneli i jest usytuowane obok trzech reaktorów jądrowych na wyspie Olkiluoto, około 240 kilometrów od Helsinek.

Ostatecznym składowaniem zużytych prętów paliwowych w Onkalo zajmuje się założona w 1995 roku firma Posiva, która jest wspólną własnością spółki energetycznej TVO i przedsiębiorstwa użyteczności publicznej Fortum.

Rola energetyki jądrowej w dekarbonizacji

Zgodnie z danymi World Nuclear Association, energia jądrowa dostarcza obecnie około 9 proc. światowej energii elektrycznej.

Ze względu na niską emisję dwutlenku węgla zwolennicy tej technologii twierdzą, że energia jądrowa może odegrać znaczącą rolę w pomaganiu krajom w wytwarzaniu energii elektrycznej przy jednoczesnym ograniczaniu emisji i zmniejszaniu ich zależności od paliw kopalnych - zauważa CNBC.

Niektóre grupy ekologiczne twierdzą jednak, że przemysł jądrowy jest kosztownym i szkodliwym odciągnięciem uwagi od tańszych i czystszych alternatyw. Projekt Onkalo wywołał też debatę na temat tego, czy ktokolwiek może zagwarantować długoterminowe bezpieczeństwo zużytych odpadów jądrowych.

Tymczasem Gareth Law, profesor radiochemii na Uniwersytecie Helsińskim, opisał projekt Onkalo jako „wielki kamień milowy” zarówno dla Finlandii, jak i międzynarodowego przemysłu energetyki jądrowej. Według Law, Posiva ma rację sprzedając pomysł takiego składowania odpadów nuklearnych jako światową nowość. W jego ocenie, będzie to pierwsze składowisko, w którym będzie można składować zużyte paliwo jądrowe w sposób bardzo bezpieczny i solidny.

Fiński „model dla całego świata”

Projekt Onkalo opiera się na tzw. metodzie „KBS-3” opracowanej przez Szwedzką Spółkę Zarządzania Paliwem Jądrowym i Odpadami.

Jak opisuje CNBC, KBS-3 opiera się na zasadzie wielobarierowej, w której kilka zaprojektowanych barier ma na celu zapewnienie długoterminowego bezpieczeństwa zużytego paliwa jądrowego. W praktyce oznacza to, że jeśli jedna z barier zawiedzie, izolacja odpadów radioaktywnych nie zostanie naruszona.

W rozwiązaniu proponowanym przez Finów, wysoce radioaktywne zużyte paliwo jądrowe zostanie zapakowane w wodoszczelne pojemniki i złożone w grobowcu o podłożu skalnym ponad 400 metrów pod lasami południowo-zachodniej Finlandii. W ten sposób wytrzymałe miedziane pojemniki zostaną odizolowane, oddzielone od ludzi i przechowywane pod ziemią przez tysiące lat.