Emerytura pomostowa przysługuje osobom, które pracowały przez określony czas w miejscu, gdzie panowały szczególne warunki lub ich praca miała szczególny charakter. Wiązało się to z występowaniem czynników ryzyka mogących spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, zwłaszcza w późniejszym wieku. Praca o szczególnym charakterze jest z kolei definiowana jako praca wymagająca wyjątkowej sprawności psychofizycznej lub bardzo dużej odpowiedzialności.
Kto może skorzystać z emerytury pomostowej?
Zgodnie z ustawą o emeryturach pomostowych, aby otrzymać to świadczenie pieniężne, należy spełnić jeszcze kilka warunków.
- Osoba, która chce przejść na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach, musi być urodzona po 31 grudnia 1948 roku.
- Taka osoba musi mieć przepracowane przynajmniej 15 lat w szczególnych warunkach lub na stanowisku o szczególnym charakterze. Wymagana jest praca w pełnym wymiarze.
- Osoba ukończyła 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn.
- Wykonywała prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione w ustawie po 31 grudnia 2008 roku.
- Suma okresów składkowych i nieskładkowych wynosi przynajmniej 20 latw przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn. Okresy nieskładkowe nie mogą stanowić więcej niż 1/3 okresów składkowych.
Od 1 stycznia 2024 roku nie obowiązuje już warunek udokumentowania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wykonywanej przed 1 stycznia 1999 roku. Dzięki temu z emerytury pomostowej może skorzystać więcej osób.
Jak podaje ZUS, prawo do skorzystania z tego świadczenia przysługuje także osobom, które nie pracowały w szczególnych warunkach po 31 grudnia 2008 roku, o ile na dzień 1 stycznia 2009 roku miały wymagany 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i spełniły pozostałe kryteria.
Jak można przejść na emeryturę pomostową?
Do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zaliczają się prace pod ziemią, na wodzie oraz w powietrzu, a oprócz tego prace w warunkach zimnego i gorącego mikroklimatu, podwyższonego ciśnienia atmosferycznego oraz bardzo ciężkie prace fizyczne. Na emeryturę pomostową mogą zatem przejść m.in. górnicy, rybacy morscy oraz hutnicy. Z kolei zawody zaliczane do grupy prac o szczególnym charakterze to m.in. kontrolerzy ruchu lotniczego, piloci statków powietrznych, kierowcy autobusów i osoby sprawujące opiekę nad pacjentami dotkniętymi chorobą psychiczną.
Prawo do emerytury pomostowej przysługuje osobom, które spełniają wymienione wyżej warunki. Aby móc otrzymać świadczenie, należy złożyć wniosek EPOM do placówki ZUS. Do wniosku należy dołączyć także inne dokumenty.
- Zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
- Orzeczenie o niezdolności do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeśli jest to warunek przyznania emerytury pomostowej.
- Dokumenty wymagane do ustalenia kapitału początkowego.
Wniosek musi zostać złożony najpóźniej w miesiącu, w którym dana osoba spełniła ostatni warunek, ale nie wcześniej niż na 30 dni przed spełnieniem warunków. Jeżeli dokumenty zostaną złożone później, prawo do świadczenia będzie ustalone od miesiąca ich zgłoszenia.
Ile wynosi emerytura pomostowa?
Świadczenia pieniężne z tytułu emerytury pomostowej są wypłacane z Funduszu Emerytur Pomostowych. Składki na fundusz są z kolei opłacane przez pracodawców zatrudniających osoby pracujące w szczególnych warunkach lub wykonujących prace o szczególnym charakterze. Emerytura pomostowa jest równa kwocie najniższej emerytury i w 2024 roku wynosi 1780,96 zł brutto. Kwota podlega corocznej waloryzacji.
Prawo do emerytury pomostowej ustaje na dzień przed nabyciem prawa do zwykłej emerytury, z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego lub z dniem śmierci uprawnionego.
Czy opłaca się przejść na emeryturę pomostową?
Możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę jest teoretycznie korzystnym rozwiązaniem dla osób, u których wraz z wiekiem zmniejsza się możliwość pracy w szczególnych warunkach. Obniżenie wydolności psychofizycznej w miarę upływu czasu jest czymś normalnym, dlatego pracownicy mają prawo do wcześniejszego zakończenia swojej aktywności zawodowej. Niemniej jednak taka decyzja ma swoje konsekwencje. Pracując krócej, odprowadzimy mniej składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. To z kolei przełoży się na niższe świadczenia.
Warto pamiętać, że osoby, które zdecydują się na opisywane rozwiązanie, mają możliwość dorobienia do emerytury pomostowej. W takim przypadku konieczne jest jednak pilnowanie limitów.
1. Miesięczny przychód powyżej kwoty 5278,30 zł brutto spowoduje zmniejszenie wysokości emerytury.
2. Miesięczny przychód powyżej kwoty 9802,50 zł brutto spowoduje zawieszenie emerytury.
Powyższe limity obowiązują od 1 marca do 31 maja 2024 roku.