Czarne dziury bezrobocia kontra pełna równowaga na rynku pracy. Ranking polskich powiatów

1 Wielkopolska może się poszczycić najniższą stopą bezrobocia wśród polskich województw (7,9 proc.). Absolutnym rekordzistą jest Poznań, w którym stopa bezrobocia na koniec września tego roku wynosiła według GUS zaledwie 3,4 proc. Oznacza to niemal pełną równowagę na rynku pracy, bowiem za granicę bezrobocia frykcyjnego, czyli związanego z przerwami w zatrudnieniu z powodu szukania innej pracy lub ze zmianą miejsca zamieszkania, uznaje się poziom 5 proc. Rąk do pracy w Poznaniu jednak na pewno nie zabraknie. „Sytuacja zatrudnieniowa na terenie województwa wielkopolskiego jest bardzo zróżnicowana i często celem migracji zarobkowej dla mieszkańców powiatów, w których stopa bezrobocia jest wysoka, jest właśnie Poznań, traktowany metropolitarnie, łącznie z gminami powiatu poznańskiego. To tutaj lokują się duże inwestycje i dlatego łatwiej jest znaleźć pracę” – mówi Forsalowi Magdalena Morze z Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu.
Inwestorów w regionie nie brakuje. Niedawno w Sadach pod Poznaniem swoje centrum dystrybucyjne otworzył amerykański Amazon – w ciągu 3 lat ma tu pracować nawet 5,5 tys. osób. Z kolei w Białężycach koło Wrześni rozpoczęła się budowa nowej fabryki Volkswagena, która da pracę ok. 3 tys. osób.
Powiat kępiński (kępińskie zagłębie meblowe jest jednym z największych w Polsce) ma najniższą stopę bezrobocia wśród wszystkich polskich powiatów (3,7 proc.), na drugim miejscu plasuje się powiat poznański (3,8 proc.). Najsłabiej w województwie radzą sobie powiaty wągrowiecki (16,6 proc. bezrobocia) i koniński (17 proc.).

2 Liderem pod względem niskiego bezrobocia w tym regionie pozostaje oczywiście Kraków (5,3 proc.) i powiat krakowski (8,1 proc.). Ze względu na olbrzymie zaplecze akademicko-naukowe, międzynarodowe koncerny coraz częściej wybierają Kraków jako siedzibę swoich centrów usług. Rozwijają się tu centra finansowo-księgowe, IT i ośrodki badawczo-rozwojowe firm. W Krakowie zainwestowali m.in. Shell, Google, IBM Software, Delphi czy Electolux. 80 globalnych korporacji zatrudnia w swoich centrach usług już w sumie ok. 30 tysięcy osób. Według szacunków organizacji ASPIRE, w całym 2014 pracę znajdzie tu kolejne 3 tys. osób.
Stosunkowo niskie bezrobocie panuje też w Tarnowie i Nowym Sączu – odpowiednio 9,3 i 9,4 proc. oraz w powiecie bocheńskim (9,6 proc.). W Bochni znajduje się najstarszy zakład przemysłowy w Europie - kopalnia soli. Kopalnia działała nieprzerwanie przez 742 lata – od 1248 roku do 1990 roku.
Na drugim końcu rankingu bezrobocia w województwie małopolskim plasuje się powiat limanowski (16,2 proc.) i dąbrowski (17,1 proc.).

3 Ze stopą bezrobocia w wysokości 9,8 proc. region ten plasuje się ex aequo z Małopolską na drugim miejscu w rankingu polskich województw. Na tle regionu najbardziej wyróżnia się powiat bieruńsko-lędzicki – najmniejszy pod względem powierzchni i liczby ludności powiat w woj. śląskim. Stopa bezrobocia należy tu do najniższych w Polsce (4,6 proc.) i jest niższa niż w samych Katowicach (4,9 proc.). Powiat bieruńsko-lędzicki jest też jednym z najszybciej rozwijających się powiatów w Polsce. Jest znany głównie z przemysłu wydobywczego (kopalnia węgla kamiennego "Piast" w Bieruniu i "Ziemowit" w Lędzinach). Prężnie działają tu też zakłady tworzyw sztucznych i materiałów wybuchowych "Nitroerg" w Bieruniu. W regionie zainwestowały też wielkie koncerny - Johnson Controls i Danone.
Na drugim końcu rankingu, z najwyższym bezrobociem w województwie śląskim, znajduje się powiat częstochowski (18,4 proc.) i miasto Bytom (19,3 proc.). W regionie Częstochowy duży wpływ na wzrost liczby bezrobotnych miały redukcje zatrudnienia w hucie Częstochowa. W wyniku restrukturyzacji i programu dobrowolnych odejść, w ciągu roku liczba pracowników w należącej do ukraińskiej grupy ISD Hucie Częstochowa skurczyła się o ponad połowę - pozostało 1,5 tys. z 3 tys. osób. To prawdopodobnie nie koniec zwolnień.
W Bytomiu w urzędzie pracy zarejestrowanych jest 10,4 tys. bezrobotnych. Bezrobocie co prawda lekko spada, ale wciąż jest największym problemem miasta. Kiedyś działało tu 11 kopalń i 2 huty żelaza, dziś funkcjonuje tylko kopalnia węgla kamiennego „Bobrek-Centrum”.

4 Województwo mazowieckie to jeden z najbardziej zróżnicowanych regionów w Polsce pod względem bezrobocia. Najniższa stopa bezrobocia notowana jest oczywiście w Warszawie (4,5 proc.). W stolicy Polski działalność prowadzi ponad 380 tys. firm, a co miesiąc na rynku pojawia się nawet 4 tys. ofert zatrudnienia – wynika z danych Urzędu Pracy miasta Warszawy. Na prowadzenie wysuwa się też powiat warszawski zachodni (5,9 proc.) oraz grójecki (6,8 proc.) i grodziski (7 proc.).
Tak dobre wyniki regionów z czołówki rankingu kontrastują mocno z sytuacją na rynku pracy uboższych powiatów województwa. To właśnie w woj. mazowieckim znajduje się powiat z najwyższą stopą bezrobocia w naszym kraju. W pow. szydłowieckim, na południu województwa, bezrobocie przekracza 35,3 proc. Szydłowiec od lat jest polską czarną dziurą bezrobocia, a jego dystans do innych powiatów coraz mocniej się pogłębia. W tej chwili to jedyny region w Polsce, w którym bezrobocie przekracza 30 proc. Problemy zaczęły się tu po 1989 roku, po fali upadłości państwowych przedsiębiorstw i spółdzielni pracy oraz związanych z nimi zwolnień. Choć w Szydłowcu znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, pracy w powiecie wciąż nie ma. Obecnie największe zakłady funkcjonujące w rejonie Szydłowca to Zakład Elektroniki Przemysłowej „Profel” i zakład produkcyjny „Biella Szydłowiec”.

5

6 Sopot, Gdańsk, Gdynia – w tych miastach notuje się najniższe wskaźniki bezrobocia w województwie pomorskim. W Sopocie stopa bezrobocia wynosi zaledwie 4,1 proc. i wciąż spada. Pod koniec września 2014 roku w urzędzie pracy zarejestrowanych było tylko 735 bezrobotnych (Sopot liczy 38 tys. mieszkańców). Jest to drugie, po Poznaniu, miasto w Polsce z najniższym bezrobociem. Wyprzedza pod tym względem nawet Warszawę. W Sopocie działa wiele firm z sektora turystyki i usług okołobiznesowych. W Gdańsku i Gdyni bezrobocie wynosi po 5,8 proc. Trójmiasto słynie nie tylko z turystyki, ale też przemysłu stoczniowego. W Gdańsku działa Crist – największa prywatna stocznia w Polsce. Swoje siedziby ma tuż tez m.in. Lotos, Energa czy LPP.
W pięciu powiatach województwa pomorskiego stopa bezrobocia przekracza poziom 20 proc. Najgorsza sytuacja panuje na rynku pracy w pow. nowodworskim – wskaźnik ten sięga 25,2 proc. Według oficjalnych danych GUS, bez pracy jest tu ponad 3,2 tys. osób. Podobnie jak na całym Pomorzu, rynek pracy w powiecie nowodworskim jest sezonowy, w związku z tym w miesiącach jesiennych i zimowych zwykle rejestruje się tu więcej bezrobotnych.

7 W rankingu najniższego bezrobocia w województwie opolskim prym wiedzie stolica regionu – Opole. Stopa bezrobocia wynosi tu 6,4 proc. W Opolu swoje zakłady mają firmy z branży przetwórstwa spożywczego, takie jak Nutricia należąca do grupy Danone, Zott czy Animex, będący częścią koncernu Smithfield Foods, a także przedsiębiorstwa z sektora elektromaszynowego: Remak S.A., GEA Technika Cieplna, czy Tower Automotive Polska. Rozwija się też tu przemysł budowalny i cementowy. Duży wpływ na tutejszy rynek pracy będzie też mieć rozbudowa elektrowni Opole. To największa inwestycja przemysłowa w Polsce po 1989 roku. Warte 11,6 mld zł przedsięwzięcie ma wygenerować w sumie nawet 4 tys. miejsc pracy. Dzięki inwestycji pracę i szanse na zyski będzie miało ok. 350 polskich dostawców.
Niskie bezrobocie panuje też w powiecie strzeleckim (8,2 proc.). Funkcjonują tu takie firmy, jak Izostal S.A., Intersilesia Sp. z o.o. czy Kleinmann Wyroby Metalowe Sp. z o.o.
Najwyższą stopę bezrobocia notuje się w powiecie brzeskim (19,4 proc.). Dzięki współpracy z dolnośląskimi agencjami pośrednictwa pracy, sytuacja na tutejszym rynku pracy wyraźnie się jednak poprawiła. W ubiegłym roku stopa bezrobocia przekraczała tu bowiem 24 proc. Jak informuje Radio Opole, brzeski rynek pracy skorzystał m.in. z otwarcia centrum dystrybucyjnego Amazona pod Wrocławiem oraz ofert pracy z Jelcza-Laskowic.

8 Z bezrobociem w wysokości 12,1 proc. województwo łódzkie znajduje się w samym środku rankingu regionów. Najniższą stopę bezrobocia na koniec września 2014 roku miał powiat skierniewicki - 6,8 proc. Na drugim miejscu wśród powiatów uplasował się pow. rawski (7,7 proc.). Regiony te niewątpliwie korzystają z relatywnej bliskości warszawskiego rynku pracy i dogodnego dojazdu do stolicy.
Na terenie województwa łódzkiego funkcjonuje Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna. Na jej terenie inwestują m.in. Gillette, Indesit, Teka, Ceramika Tubądzin czy Atlas. W ciągu 17 lat funkcjonowania strefy powstało ponad 29 tys. miejsc pracy. Jednym najważniejszych pracodawców w łódzkim jest Elektrownia Bełchatów. To największa w Europie elektrownia zasilana węglem brunatnym.
W samej Łodzi bezrobocie wynosi 11,1 proc. To jeden z najwyższych wskaźników wśród największych polskich miast. Łódź coraz bardziej się też wyludnia – w ciągu minionych 20 lat, miasto opuściło 112 tys. osób – wynika z raportu "Depopulacja dużych miast w Polsce" Uniwersytetu Łódzkiego. Niegdyś Łódź była wielkim ośrodkiem przemysłu włókienniczego, dziś znaczenie tego sektora jest już znacznie mniejsze. Wśród najbardziej znanych firm z tej branży siedziby w Łodzi mają m.in. . Próchnik, Redan S.A. czy Monnari Trade.
Powiaty z najwyższym bezrobociem w regionie to pow. łaski (16,2 proc.) i kutnowski (15,9 proc.).

9 Zlokalizowany w południowej części województwa lubelskiego powiat biłgorajski może poszczycić się najniższą stopą bezrobocia w regionie – 7,4 proc. Powiat ma charakter rolniczy (43 proc. powierzchni zajmują grunty rolne) i specjalizuje się w produkcji ekologicznej żywności. Swoje siedziby mają tu m.in. Black Red White – funkcjonuje tu jedna z największych w Europie fabryk mebli, Ambra (największy producent win w Europie Środkowej) i Pol-Skone (producent okien i drzwi).
Drugie miejsce w zestawieniu zajmuje powiat łęczyński (8,4 proc.). Na jego terenie znajduje się jedna z największych kopalni węgla kamiennego w Polsce – LW Bogdanka. Notowana na GPW spółka zatrudnia dziś prawie 5 tys. osób. Trzecie miejsce w zestawieniu zajmuje Lublin, w którym stopa bezrobocia wynosi 9 proc.
Ranking zamyka powiat włodawski. Bezrobocie sięga tu 21,4 proc. Sytuacja w tym regionie nie zmienia się od lat. Powiat włodawski, jako jedyny w Polsce, graniczy z dwoma państwami - Ukrainą oraz Białorusią. Mimo takiego położenia, na terenie powiatu nie ma żadnego przejścia granicznego.

10 Stopa bezrobocia w województwie podlaskim sięga 13,1 proc. Najniższe bezrobocie notowane jest w powiecie suwalskim (7,5 proc.). Gospodarka tego regionu opiera się głównie na rolnictwie i przetwórstwie spożywczym. W samych Suwałkach stopa bezrobocia wynosi 10,2 proc. Większość zakładów działa w ramach Suwalskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Znajdują się tu m.in. Spółdzielnia Mleczarska Rospuda w Filipowie, Spółdzielnia Mleczarska Sudowia w Suwałkach czy też zakłady spółki Animex, lidera na polskim rynku mięsa.
Region jest też ważnym ośrodkiem przemysłu drzewnego i budowlanego. W Koszkach w gminie Orla (powiat bielski) od 2012 roku działa fabryka mebli szwedzkiego koncernu IKEA. W Narwi (powiat hajnowski) swoją siedzibę ma jeden z największych pracodawców regionie – producent maszyn rolniczych Pronar. W tej chwili spółka zatrudnia ponad 1,6 tys. osób. W Białymstoku, stolicy województwa podlaskiego, bezrobocie wynosi 12,3 proc.
Najtrudniejsza sytuacja na rynku pracy na Podlasiu panuje teraz w powiecie grajewskim. To jedyny powiat w województwie, w którym stopa bezrobocia przekracza 20 proc. W Grajewie swoje zakłady ma m.in. wytwarzający produkty drewnopochodne Pfleiderer czy Spółdzielnia Mleczarska Mlekpol.

11 Liderami na Podkarpaciu pod względem najniższego bezrobocia jest Krosno (6,8 proc.) i Rzeszów (7,7 proc.). Krosno jest nazywane „szklanym sercem Polski” – to największy w kraju ośrodek przemysłu szklarskiego. Krośnieńskie Huty Szkła działają na rynku od 1923 r. Choć znajdują się obecnie w upadłości likwidacyjnej, wciąż kontynuują produkcję. W KHS i spółkach zależnych - Krosglass w Krośnie i Hucie Szkła w Jaśle – pracuje dziś ok. 3 tys. osób. W Krośnie swoją siedzibę mają też produkująca meble spółka Nowy Styl, producenci części motoryzacyjnych BWI Poland Technologies i FA Krosno S.A., a także firmy z branży lotniczej, m.in. Goodrich Aerospace Poland czy „Aero – Kros”.
Na terenie województwa podkarpackiego działa największy w Polsce klaster przemysłu lotniczego – Dolina Lotnicza. Zrzeszone w niej firmy w ciągu 5 lat mają zatrudnić nawet 5 tys. osób. Centrum Doliny Lotniczej znajduje się w Rzeszowie, w którym stopa bezrobocia wynosi 7,7 proc. Największym pracodawcami w Rzeszowie są m.in. producent silników lotniczych WSK „PZL-Rzeszów” S.A i informatyczny Asseco. Swoją siedzibę ma tu także producent AGD, firma Zelmer.
Na terenie województwa podkarpackiego działają Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-Park Mielec, Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-Park Wisłosan, a także Mielecki Park Przemysłowy i Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny.
W czołówce powiatów z najniższą stopą bezrobocia w województwie znajdują się także powiat mielecki (11,1 proc.) i sanocki (12,1 proc.). Ponad 20-procentowe bezrobocie szaleje natomiast w powiatach: strzyżowskim, brzozowskim i niżańskim.

12 Podobnie jak w województwie podkarpackim, stopa bezrobocia wynosiła tu na koniec września 14,3 proc. Liderem w regionie jest powiat buski, w którym bezrobocie wynosi 7,2 proc., na drugim miejscu plasuje się powiat pińczowski (9,8 proc.). W pozostałych powiatach notuje się już dwucyfrowe wskaźniki. Ze względu na występowanie wód leczniczych i złóż borowiny, Busko-Zdrój i Solec-Zdrój stały się znanymi uzdrowiskami.
W Kielcach, największym mieście w regionie, stopa bezrobocia wynosi 10,2 proc. Główne branże gospodarki woj. świętokrzyskiego to m.in. przemysł hutniczy (Huta Ostrowiec, należąca do hiszpańskiej grupy Celsa), metalowy (zakłady Mesko w Skarżysku-Kamiennej, należące do Polskiego Holdingu Obronnego) i budowlany (kielecki Cersanit).
Najwyższe bezrobocie panuje w powiecie koneckim (21 proc.) i skarżyskim (25,7 proc.). W tym ostatnim, w ostatnich latach ogłoszono upadłość dużych zakładów przemysłowych – Zakładów Wyrobów Kamionkowych Marywil i Fabryki Urządzeń Transportowych.

13 Tylko dwa miasta na prawach powiatu w województwie zachodniopomorskim mogą poszczycić się jednocyfrową stopą bezrobocia. W Świnoujściu wynosi ona 6,3 proc., a w Szczecinie – 9,7 proc. W całym województwie bezrobocie sięga 15,2 proc. i jest najniższe od 2009 roku.
Głównymi obszarami gospodarki Świnoujścia jest przemysł morski i turystyka. Terminal promów morskich w Świnoujściu zapewnia jest ważnym ogniwem łączącym Europę środkową i południową ze Skandynawią – stąd też pochodzi najwięcej firm inwestujących w Świnoujściu. To właśnie tutaj powstaje terminal LNG, jedna z największych polskich inwestycji energetycznych w ostatnich latach (2,5 mld zł), która może zmniejszyć naszą zależność od gazu z Rosji. Z szacunków firmy EY wynika, ze dzięki terminalowi do 2025 r. w Polsce średniorocznie może powstać nawet 4,5 tys. dodatkowych miejsc pracy, z czego 500 - w woj. zachodniopomorskim.
Najwięcej osób w woj. zachodniopomorskim pracuje w branży przemysłowej i w handlu. Na terenie województwa działa aż 20 podstref 4 specjalnych stref ekonomicznych. Wokół Szczecina międzynarodowe koncerny chętnie lokalizują swoje centra usług, zatrudnienie w nich znalazło już ok. 3 tys. osób, a w kolejnych 2 latach firmy będą szukać kolejnego tysiąca pracowników. W Szczecinie inwestuje wiele zagranicznych koncernów, głównie Niemiec, z Danii, Norwegii, Cypru i Szwecji. Najwięksi z nich to belgijskie Fast Lines (transport i gospodarka magazynowa) i FastHercoGroup (produkcja wyrobów metalowych).
Najsłabiej w regionie radzi sobie powiat białogradzki – stopa bezrobocia przekracza tu 26,4 proc. Problemy na rynku pracy utrzymują się tu od czasu likwidacji PGR-ów. Od kilku lat w powiecie działa Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno Gospodarczych, które próbuje pozyskiwać i inwestorów i wpierać lokalnych przedsiębiorców.

14 W regionie tym panuje drugie najniższe bezrobocie w kraju, ale sytuacja powoli zaczyna się nieco poprawiać. Stopa bezrobocia w całym regionie wynosi dziś 15,7 proc. Jeszcze na początku 2014 roku sięgała 18,8 proc. W województwie kujawsko-pomorskim notuje się też najniższy w Polsce odsetek osób z wykształceniem wyższym.
Głównymi ośrodkami gospodarczymi województwa są Bydgoszcz i Toruń i to właśnie w tych miastach bezrobocie jest najniższe – wynosi odpowiednio 8 i 8,9 proc. Bydgoszcz jest siedzibą Pesy, produkującej pojazdy szynowe i eksportującej je na wiele zagranicznych rynków. Pesa Bydgoszcz zatrudnia ok. 3 tys. pracowników. Wszystkie podzespoły do pociągów i tramwajów powstają w innych polskich firmach, które łącznie dają pracę ponad 80 tys. osób. W Bydgoszczy są też obecne oddziały dużych zagranicznych koncernów z branży elektronicznej i IT – m.in. Atos, Alcatel-Lucent czy Jabil Global Services. W Toruniu z kolei działają m.in. Nestle, ThyssenKrupp i Frauenthal Automotive, a także rodzime Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych, Krajowa Spółka Cukrowa czy Toruńskie Zakłady Urządzeń Okrętowych.
W województwie kujawsko-pomorskim aż w 11 powiatach stopa bezrobocia przekracza 20 proc. Niechlubnym liderem rankingu najwyższego bezrobocia w regionie jest powiat włocławski (25,5 proc.). W samym Włocławku wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 19,2 proc. W ubiegłym roku spółka Agros-Nova zlikwidowała swój włocławski oddział i zwolniła ponad 90 osób. Niebawem pracę może też stracić 50 pracowników Kujawsko-Pomorskiego Transportu Samochodowego.

15 Polska „Kraina Tysiąca Jezior” ma niewątpliwe walory turystyczne, jednak pod względem gospodarczym region ten pozostaje daleko w tyle za resztą Polski. Warmińsko-mazurskie to województwo, w którym mieszka najwięcej osób zagrożonych skrajnym ubóstwem. Poniżej progu minimum egzystencji żyje tu aż 13,5 proc. osób w gospodarstwach domowych. Panuje tu też najwyższe w kraju bezrobocie (18,2 proc.), a średnie pensje są najniższe ze wszystkich województw (3311,76 zł brutto w I kwartale tego roku, dla porównania w woj. mazowieckim jest to 4981,47 zł brutto). Sytuacja na rynku pracy powoli się jednak poprawia – jeszcze na początku roku wskaźnik ten przekraczał 20 proc.
Warmia i Mazury próbują przyciągać jak najwięcej inwestorów oferując hojną pomoc publiczną i preferencje inwestycyjne. W I półroczu 2014 roku w specjalnych strefach ekonomicznych firmy zainwestowały ponad 1,1 mld zł, tworząc blisko 1000 nowych miejsc pracy. W regionie działają międzynarodowe marki, takie jak Michelin, Philips Lighting, Citi Group, IKEA, Alstom czy Heineken. Najniższą stopę bezrobocia w regionie notuje Olsztyn (6,9 proc.) i powiat iławski (8,4 proc.).
Aż w sześciu powiatach bezrobocie przekracza poziom 25 proc. Najcięższe warunki na rynku pracy panują w powiecie piskim (29,2 proc.). To drugi najwyższy, po powiecie szydłowieckim, wskaźnik bezrobocia w Polsce. Powiat piski jest mocno uzależniony od sezonowości wynikającej z turystycznego charakteru regionu - znajduje się tu m.in. największe jezioro w Polsce - Śniardwy oraz Puszcza Piska – drugi największy kompleks leśny w Europie.