15 marca Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) poinformował o planowanych zmianach w programie "Czyste Powietrze", które były już wcześniej szeroko dyskutowane. Głównie skupiają się one na nowych wymogach dotyczących pomp ciepła, ale pojawiły się również nowości odnośnie zasad finansowania. Dodatkowo NFOŚiGW wprowadził modyfikacje obejmujące piece na pellet oraz piece zagazowujące drewno.
Co nowego w programie "Czyste Powietrze"?
Od 22 kwietnia tego roku w ramach programu "Czyste Powietrze" mają wejść w życie nowe przepisy dotyczące zasad finansowania. Zmiana ta obejmuje możliwość składania wniosków o najwyższy poziom dofinansowania (w ramach trzeciej części programu) tylko dla jednego domu jednorodzinnego lub jednego lokalu mieszkalnego w danym budynku. Osoba korzystająca z dofinansowania w ramach trzeciej części programu dla konkretnego budynku będzie mogła ubiegać się o dofinansowanie dla kolejnych budynków tylko w ramach części pierwszej programu (podstawowego poziomu dofinansowania).
Piece na biomasę coraz częściej wybierane
W ramach programu "Czyste Powietrze" można składać wnioski o dofinansowanie do różnych źródeł ciepła. W styczniu tego roku NFOŚiGW zasygnalizował zmiany w programie w odpowiedzi na niepokojące działania związane ze sprzedażą na polskim rynku oraz dofinansowywaniem w ramach programu "Czyste Powietrze" pomp ciepła, które nie spełniają faktycznych parametrów deklarowanych w karcie produktu oraz etykiecie energetycznej.
Statystyki programu pokazują, że w ciągu ostatnich miesięcy zainteresowanie pompami ciepła znacząco spadło. Wzrasta natomiast liczba wniosków wskazujących jako źródło ciepła piece na biomasę, czyli kotły na pellet i kotły zagazowujące drewno.
Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie https://czystepowietrze.gov.pl/efekty-programu/zrodla-ciepla w styczniu 2023 roku: 64% wniosków dotyczyło pomp ciepła, 24% - kotłów gazowych kondensacyjnych, 10% - kotłów na biomasę, a 2% - innych źródeł ciepła. Według danych za styczeń 2024 roku większość wniosków w programie "Czyste Powietrze" nadal dotyczyła pomp ciepła, ale ich udział spadł do 36%. Kotły na biomasę zajęły drugie miejsce, stanowiąc 34% wszystkich wniosków. 29% wniosków dotyczyło kotłów gazowych, a 2% - innych źródeł ciepła.
Zmiany w "Czystym Powietrzu": Piece na pellet i piece zagazowujące drewno
Zgodnie z nowymi przepisami dotyczącymi pieców na pellet i pieców zagazowujących drewno:
- procedura wpisu na listę ZUM nie ulegnie zmianie i nie trzeba będzie przedkładać żadnych nowych dokumentów w przypadku urządzeń, które obecnie na liście ZUM są wpisane (inaczej niż ma to miejsce w przypadku zmian dotyczących pomp ciepła),
- w ramach programu kosztem kwalifikowanym będą wyłącznie koszty kotłów zgazowujących drewno o podwyższonym standardzie/kotłów na pellet drzewny o podwyższonym standardzie wpisane na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM), która jest dostępna na stronie internetowejhttps://lista-zum.ios.edu.pl/
Warto zaznaczyć, że w komunikacie NFOŚiGW wskazuje się na kotły na pellet i zagazowujące drewno o podwyższonym standardzie. Od 1 lipca 2023 roku zakup lub montaż kotła na biomasę stanowi wydatek kwalifikowany w ramach programu "Czyste Powietrze" jedynie dla tych dwóch typów kotłów. Wcześniej możliwe było uzyskanie dofinansowania również dla "standardowych" kotłów na pellet i "standardowych" kotłów zagazowujących drewno. "Podwyższony standard" oznacza emisyjność cząstek stałych nieprzekraczającą 20 mg na metr sześcienny.
"Czyste Powietrze" a pompy ciepła
NFOŚiGW wprowadził wymóg wyboru pomp ciepła jedynie spośród tych, które są uwzględnione na liście ZUM. Producenci pomp znajdujących się na tej liście będą zobowiązani do dostarczenia dodatkowej dokumentacji potwierdzającej wyniki badań przeprowadzonych w niezależnych akredytowanych laboratoriach. Te wyniki muszą być zgodne z informacjami zawartymi w karcie produktu oraz etykiecie energetycznej danego urządzenia, a także muszą potwierdzać, że urządzenie spełnia wymogi programu.
Pompy ciepła, które aktualnie nie są umieszczone na liście ZUM, będą mogły zostać do niej dodane po udokumentowaniu spełnienia nowych wymogów programu oraz po złożeniu odpowiedniego wniosku zgodnie z regulaminem listy ZUM.
Weryfikacją listy ZUM zajmie się Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB), który prowadzi listę na zlecenie NFOŚiGW. Wprowadzono okres przejściowy obowiązujący do 13 czerwca tego roku. Po zakończeniu tego okresu na liście ZUM znajdą się wyłącznie pompy ciepła, które spełniają wymogi programu, potwierdzone odpowiednimi badaniami i przeszły pozytywną weryfikację.