W 2022 roku banki centralne na całym świecie dokonały najwyższych od czterech dekad podwyżek kosztów pożyczek. Bieżący rok może wyglądać już nieco inaczej.
Spośród 21 krajów monitorowanych przez Bloomberga, oczekuje się, że 10 podniesie stopy procentowe. Analitycy przewidują też, że dziewięć obniży stopy, a w dwóch zostaną utrzymane.
Bloomberg Economics szacuje, że globalny wskaźnik stóp procentowych osiągnie najwyższy poziom sięgający 6 proc. w trzecim kwartale, a na koniec 2023 roku będzie wynosił 5,8 proc. Byłby to najwyższy wynik od 2001 roku i wzrost z poziomu 5,2 proc., jaki był notowany na początku roku. Ale wskazuje to również na potencjalne rozbieżności miedzy możliwą polityką banków centralnych, po tym jak praktycznie wszystkie banki (z godnymi uwagi wyjątkami w Japonii i Chinach) forsowały podwyżki stóp procentowych w 2022 r. Przewiduje się, że Chiny ponownie obniżą koszty finansowania zewnętrznego w tym roku, podobnie jak Kanada, Rosja i Brazylia.
Decyzje mogą stać się trudniejsze, gdy stopy procentowe dojdą do poziomów, przy których istnieje ryzyko ograniczenia popytu w takim stopniu, że gospodarki pogrążą się w recesji.
„W 2022 r., kiedy inflacja była wysoka i rosła, banki centralne miały tylko jedną drogę, a największym błędem, jaki mogli popełnić inwestorzy, było nieuwzględnienie wystarczającej liczby podwyżek. W 2023 r., gdy inflacja pozostaje wysoka, ale spada, a widmo recesji zbliża się wielkimi krokami, kompromisy zaczynają dawać się we znaki. Ryzyka dla ścieżki polityki otwierają się zarówno dla zacieśniania, jak i i luzowania” — uważa Tom Orlik, główny ekonomista Bloomberg Economics.
/>
Przewodniczący Fed Jerome Powell i jego współpracownicy są na dobrej drodze do przedłużenia do 2023 r. najbardziej agresywnego cyklu zacieśniania polityki Fed od lat 80. Po podniesieniu stóp procentowych do 4,3 proc. w zeszłym miesiącu z okolic zera w marcu, analitycy prognozują szczyt na poziomie 5,1 proc. w tym roku, bez obniżek stóp przed 2024 r., aby ograniczyć wysoką inflację. „Spodziewamy się, że obawy o inflację utrzymają podwyżki stóp Fed, dopóki górna granica nie osiągnie 5 proc. do końca pierwszego kwartału. Ponieważ oczekuje się, że inflacja utrzyma się w pobliżu wysokiego poziomu 3 proc. w 2023 r., Fed prawdopodobnie utrzyma stopy procentowe na tym najwyższym poziomie przez cały rok, aby utrzymać stopy realne powyżej restrykcyjnych obszarów, nawet jeśli prawdopodobna będzie łagodna recesja pod koniec 2023 roku” — uważa Anna Wong z Bloomberg Economics
Także EBC planuje w tym roku nadal podnosić stopy procentowe w stałym tempie. Bank zasygnalizował dwie kolejne podwyżki o pół punktu w pierwszym kwartale, aby odzyskać kontrolę nad inflacją. Obecne prognozy wskazują, że presja cenowa prawdopodobnie utrzyma się powyżej celu 2 proc. do końca 2025 r. – pomimo zacieśnienia o 250 punktów bazowych od lipca ubiegłego roku.
Z kolei polski bank centralny skutecznie zakończył całoroczną kampanię podwyżek stóp procentowych w październiku i od tamtej pory utrzymuje koszty kredytu na stabilnym, choć na najwyższym poziomie od dekady. Prezes NBP Adam Glapiński spodziewa się, że gospodarka pogrąży się w recesji w pierwszym kwartale. Tymczasem prognozuje się, że inflacja wzrośnie do prawie 20 proc. po wygaśnięciu niektórych obniżek podatków. Jednak NBP niechętnie podwyższa stopy procentowe, aby nie zwiększyć bezrobocia. Glapiński powiedział w zeszłym tygodniu, że ma nadzieję, że obniżki stóp rozpoczną się pod koniec 2023 roku. Ocenia się inflacja powinna zacząć stopniowo zwalniać od drugiego kwartału, ale prawdopodobnie pozostanie powyżej celu banku centralnego wynoszącego 2,5 proc. jeszcze przez dłuższy czas.