Blisko 5 mld zł dla samorządów na ochronę ludności i obronę cywilną

W Programie Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej (OLiOC) na lata 2025-2026 przewidziano blisko 5 mld zł dla samorządówna zadania związane z ochroną ludności i obroną cywilną. Przygotowanie obiektów ochrony zbiorowej, ulepszone systemy alarmowania i łączności oraz rozwój obrony cywilnej to główne kierunki działań w ramach Programu OLiOC.

Miejsca schronienia priorytetem

Przepisy ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej zakładają sprawdzenie obiektów, które potencjalnie mogą służyć za obiekty zbiorowej ochrony. Opinie i dokumentacja techniczna z przeglądu takich obiektów będą jednym z kryteriów wsparcia finansowego udzielanego m. in. na remonty i modernizację budowli ochronnych.

„Tarcza Wschód”

W pierwszej kolejności remonty i inwestycje będą nakierowane na obszary objęte Narodowym Programem Odstraszania i Obrony „Tarcza Wschód”, ale także na wskazane przez wojewodów miasta i miejsca szczególnego narażenia. Wydano już akty prawne niezbędne do wyznaczania obiektów zbiorowej ochrony. Remontowane będą m.in. schrony i ukrycia pod szkołami, tzw. tysiąclatkami. Jednocześnie, przepisy ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej zobowiązują samorządy do wyznaczania obiektów, gdzie możliwe jest utworzenie budowli ochronnych – ich liczba z czasem będzie rosnąć.

Celem określonym w przepisach jest zapewnienie miejsc we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony dla przynajmniej połowy (w tym 25 proc. w budowlach ochronnych) przewidywanej liczby ludności, przebywającej w sytuacji zagrożenia w miastach i 25 proc. poza ich granicami (w tym 15 proc. w budowlach ochronnych). Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej wskazuje, że organami, na których barkach spoczywa kwestia miejsc doraźnego schronienia są: wójt, burmistrz, prezydent, starosta, wojewoda, marszałek województwa oraz minister właściwy do spraw wewnętrznych.

Zgodnie z ustawą, organy ochrony ludności na wniosek właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego przekazują im dotacje celowe na organizowanie miejsc doraźnego schronienia. Mogą też przekazać środki finansowe w formie dotacji celowej na dostosowanie obiektów do wymagań, o których mowa w przypadku kondygnacji znajdujących się pod ziemią. Dotacja może sięgać nawet 100 proc. kosztów inwestycji.

Obecnie możemy podzielić obiekty zbiorowej ochrony na miejsca doraźnego schronienia oraz budowle ochronne. Te z kolei dzielą się na schrony oraz ukrycia. Szczegóły dotyczące obiektów zbiorowej ochrony określają rozporządzenia do ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej.

Bieżący przegląd obiektów budowlanych

Państwowa Straż Pożarna i Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego dokonują przeglądu obiektów budowlanych. Ogółem, do 12 września 2025 r. organy ochrony ludności zleciły niemal 4 tys. sprawdzeń dotychczasowych obiektów. Dotychczas PSP i PINB wspólnie przeprowadziły ponad 2 tys. takich wizytacji, wydając stosowne opinie dla organów ochrony ludności. PSP stwierdziła dotychczas, że ponad 1 tys. budowli ochronnych może spełniać funkcje ochronne, przewidziane w rozporządzeniu MSWiA.