Czym są leki GLP-1RA?
Medycyna od wielu wieków szuka skutecznego panaceum na wszystkie dolegliwości zdrowotne. Wśród nich jest otyłość, która pod koniec XX wieku stała się jedną z najczęstszych przyczyn chorób i zgonów w krajach wysoko rozwiniętych.
Pierwotnie leki GLP-1RA były przeznaczone do leczenia cukrzycy typu 2., czyli tej związanej z nadwagą i otyłością oraz złymi nawykami żywieniowymi. Leki te działają podobnie jak wytwarzany w organizmie człowieka peptyd glukagonopodobny, który oddziałuje na te same receptory na komórkach beta trzustki i zwiększając uwalnianie insuliny. Poprawia to metabolizm glukozy, a tym samym poziom glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2. GLP-1RA występującą w lekach Saxenda, Wegovy i Mounjaro.
Podwyższone BMI a cukrzyca typu 2
Zespół naukowców opublikował w czasopiśmie Nature Medicine raport na temat analizy danych otrzymanych od Departamentu Spraw Weteranów USA, mający na celu zbadanie powiązań między receptorami GLP-1RA a 175 problemami zdrowotnymi. Uczestnicy byli monitorowani przez około 3,5 roku, a średni wskaźnik masy ciała przekraczał próg otyłości, czyli mieli BMI wyższe niż 30.
Badanie objęło 215 970 osób z cukrzycą, które oprócz standardowej opieki w postaci innych leków obniżających poziom cukru we krwi, otrzymywały także leki GLP-1RA w zastrzykach. Ich wyniki porównano z danymi 1 203 097 osób z cukrzycą, które otrzymywały tylko standardową opiekę. Badania te miały pomóc „zmapować” korzyści i zagrożenia wynikające z przyjmowania leków tego typu.
Leki na otyłość, cukrzycę i nie tylko
Wyniki pokazały, że w porównaniu ze standardową opieką, przyjmowanie GLP-1RA było związane z niższym ryzykiem 42 skutków zdrowotnych, od zaburzeń krzepnięcia do przewlekłej choroby nerek. Najmocniej ryzyko wystąpienia zaburzeń spadło dla:
- bulimii o 19 proc.;
- schizofrenii i innych zaburzeń psychotycznych o 18 proc.;
- zażywania opioidów o 13 proc.;
- przypadków infekcji bakteryjnych o 12 proc.;
- przypadków choroby Alzheimera o 12 proc.;
- przypadków myśli samobójczych, prób lub celowego samookaleczenia o 10 proc.
Skutki uboczne leków GLP-1RA
Zespół badawczy odkrył jednak, że w porównaniu ze standardowym leczeniem, przyjmowanie leków GLP-1RA wiążą się z większym ryzykiem wystąpienia 19 schorzeń, w tym bólów brzucha, nudności i wymiotów, niskiego ciśnienia krwi oraz kamieni nerkowych i woreczku żółciowym.
Podczas gdy niektóre skutki przyjmowania leków GLP-1RA były oczekiwane, że inne, takie jak niższe ryzyko infekcji, były dość zaskakujące. Jak zauważył dr Ziyad Al-Aly, współautor badania z Washington University w St. Louis, utrata wagi powinna ograniczyć ryzyko stanów zwyrodnieniowych stawów, ponieważ są mniej obciążone. Jednak nowe badanie wykazało, że osoby przyjmujące GLP-1RA mają zwiększone ryzyko zapalenia stawów. „Jest to prawdopodobnie związane ze zmniejszeniem masy mięśniowej i pewnym spadkiem kondycji fizycznej, co ma miejsce u osób, które szybko tracą wagę” – powiedział dr Aly, zaznaczając jednak, że wymaga to dalszych badań.
Demencja, nowotwory i nie tylko
To nie pierwszy raz, kiedy receptory GLP-1RA powiązano z szeregiem potencjalnych korzyści zdrowotnych. Naukowcy już teraz sprawdzają, czy mogą okazać się pomocne w leczeniu takich chorób, jak demencja czy nowotwory. Profesor Naveed Sattar z Uniwersytetu w Glasgow, który nie brał udziału w badaniu, stwierdził, że potrzebne są badania randomizowane, aby zbadać nowe powiązania sugerowane w badaniu. Mimo to badania już udowodniły wiele potencjalnych korzyści, takich jak zmniejszone ryzyko zawału serca, dodał naukowiec.
Zdaniem profesora Sattara kolejne raporty z większych badań dotyczących wpływu leków GLP-1RA, zwłaszcza tych, które powodują znaczną utratę wagi, pozwoli lepiej zrozumieć jakie korzyści płyną z ich stosowania. Mogą również potencjalnie poszerzyć wskazania do ich używania. Nim to jednak nastąpi minie zapewne kilka kolejnych lat.