Pompy ciepła vs ogrzewanie gazem. Co wpływa na koszty?
W raporcie "Budynki w pułapce gazowej" eksperci Forum Energii wymieniają główne czynniki wpływające na sytuację gospodarstw domowych podejmujących decyzje ws. sposobu ogrzewania (dziś i na przestrzeni ostatnich lat). Wśród nich jest m.in. rządowe dofinansowanie do wymiany tradycyjnych źródeł ogrzewania na pompy ciepła, kryzys energetyczny i skokowy wzrost cen paliw kopalnych po wybuchu wojny w Ukrainie, a także mrożenie cen energii, do którego nie włączono posiadaczy pomp ciepła. Na tym nie koniec.
"Systemy wsparcia, które zachęcały do kupna niskoemisyjnych urządzeń – pozostawiły później użytkowników samym sobie, często bez wsparcia technicznego pozwalającego wykorzystywać urządzenia w najbardziej efektywny sposób" – czytamy. "Dodatkowo, w 2022 r. państwo zmieniło reguły rozliczeń prosumentów na mniej korzystny, a później nie ochroniło użytkowników pomp ciepła przed gwałtownym wzrostem rachunków za energię. W efekcie obserwujemy odwrót od inwestycji w czyste technologie" – czytamy.
Ogrzewanie na gaz czy pompa ciepła? Kalkulacja kosztów
Aktualna sytuacja na rynku energii powoduje, że bardziej opłaca się ogrzewanie domu gazem ziemnym. Jego zużycie w gospodarstwach szybko rośnie – z 4 mld m sześc. do 4,9 mld m sześc. w latach 2016-2022 – czytamy w raporcie. A jak wygląda kalkulacja kosztów ogrzewania domu gazem i pompą ciepła?
W raporcie porównano różnice między rokiem 2020 a 2024. W 2020 roczne koszty ogrzewania gazem ziemnym domu o powierzchni 125 m kw. wynosiły 5 tys. zł. Kalkulacja dla pompy ciepła to niecałe 4,5 tys. zł. W 2024 r. pompa ciepła to koszt ponad 8 tys. zł, a gazu ziemnego – niecałe 7,5 tys. zł.
Obliczenia oparto na założeniu, że pompa ciepła (SCOP = 3) działa poza limitem 1,5 MWh. Przykładowy budynek zużywa 150 kWh/m kw./rok (izolacja termiczna na średnim poziomie) i ma powierzchnię 125 m kw. Cena prądu – taryfa G12w w PGE.
Niższe koszty ogrzewania domu gazem to pułapka cenowa?
W ocenie ekspertów Forum Energii aktualna sytuacja to pułapka cenowa. "Obecne zaburzone sygnały cenowe sprawiają, że sumaryczny koszt ogrzewania gazem (wraz z kosztem instalacji) jest niższy niż korzystanie z pompy ciepła" – piszą. Wskazują, że ten etap potrwa do 2030 r. Już rok później koszty ogrzewania pompą i gazem będą mniej więcej jednakowe. Potem ceny gazu zaczną systematycznie rosnąć. Z ich analizy wynika, w 2044 r. ogrzanie domu gazem może być nawet dwukrotnie droższe niż pompą ciepła.
Skąd ta zmiana? M.in. ze względu na wejście systemu ETS2 (systemu handlu uprawnieniami do emisji obejmującego emisje pochodzące z budynków i transportu drogowego). To on sprawi, że koszty ogrzewania tradycyjnymi metodami ‒ węglem i gazem ‒ będą rosły.
W ocenie Forum Energii, jeśli weźmiemy pod uwagę perspektywę długookresową, pompa ciepła jest lepszą opcją. – Ci, którzy zainwestowali w pompy ciepła w ocieplonych budynkach, podjęli dobrą decyzję. Z perspektywy dwudziestoletniego okresu eksploatacji urządzeń, pompa ciepła jest tańszym rozwiązaniem. Do końca dekady ceny energii elektrycznej powinny spaść, m.in. dzięki rozwojowi źródeł odnawialnych, za to koszt gazu będzie rósł ze względu na nadchodzące opłaty za emisje z tego źródła. Natomiast rzeczywiście, problem istnieje teraz, gdy w okresie przejściowym posiadacze pomp ciepła płacą więcej – zwraca uwagę Tobiasz Adamczewski, dyrektor programu OZE w Forum Energii, jeden z autorów raportu.
Działania osłonowe dla posiadaczy pomp ciepła
W ocenie Forum Energii konieczna jest dziś interwencja rządu, która oprócz komunikowania nadchodzących zmian, powinna polegać na wyrównaniu kosztów eksploatacji pomp ciepła i gazu w okresie przejściowym. Pilnie potrzebna jest też strategia dla ciepłownictwa i ogrzewania budynków.
Autorzy raportu rekomendują wprowadzenie:
- stałej lub minimalnej stawki odkupu energii pochodzącej z mikroinstalacji fotowoltaicznej;
- specjalnej taryfy, pozbawionej kosztu CO2, dla ogrzewania pompami ciepła;
- wyższego limitu mrożonych cen energii elektrycznej dla posiadaczy pomp ciepła;
- mechanizmów ochrony odbiorców instalujących pompy ciepła i panele fotowoltaiczne objętych
- państwową dotacją.
"Ważne będzie też wycofanie dotacji dla instalacji gazowych, a w przyszłości wsparcie wymiany kotłów gazowych na urządzenia zeroemisyjne" – czytamy.
Forum Energii to polski think thank, który, jak czytamy na jego stronie, tworzą eksperci i ekspertki w obszarze energetyki, ciepłownictwa, przemysłu, efektywności energetycznej oraz transformacji miast i ekonomii. "Rezultaty naszej pracy są publicznie dostępne dla wszystkich" - czytamy.