Czy za 26 kwietnia pracownicy dostaną wolne? Czy żałoba narodowa jest świętem wolnym od pracy?

Czy żałoba narodowa jest świętem wolnym od pracy?

Na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 23 kwietnia 2025 r. zarządzono wprowadzenie żałoby narodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 26 kwietnia 2025 r. Skąd taka decyzja? Ma ona związek z pogrzebem Papieża Franciszka, który odbędzie się właśnie w tym dniu. Jak wskazano w § 1 rozporządzenia, ma to być wyrazem hołdu i żalu w związku ze śmiercią Jego Świątobliwości. Jednak co to oznacza w praktyce dla obywateli?

Możliwość wprowadzenia żałoby narodowej przewiduje art. 11 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych Przepis ten wskazuje jedynie, że Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić żałobę narodową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W rozporządzeniu tym należy w szczególności określić przyczyny jej wprowadzenia oraz czas trwania. Należy dokonać tego uwzględniając uwarunkowania kulturowe i historyczne oraz przyjęte w tym zakresie zwyczaje. Ustawa postanawia także, że w czasie trwania żałoby narodowej flagę państwową opuszcza się do połowy masztu. W oparciu o to w przedmiotowym rozporządzeniu wskazano również, że w czasie trwania żałoby narodowej flagę państwową Rzeczypospolitej Polskiej opuszcza się do połowy masztu, w szczególności na budynkach lub przed budynkami, które stanowią siedziby urzędowe albo miejsce obrad naczelnych władz Państwa, innych organów państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych, a także organów samorządu terytorialnego i komunalnych jednostek organizacyjnych. Prezydent zarządził również, ze jednostki publicznej radiofonii i telewizji, nadawcy koncesjonowani oraz redakcje dzienników i czasopism uwzględniają w czasie trwania żałoby narodowej potrzebę uczczenia pamięci Jego Świątobliwości Papieża Franciszka.

Żałoba narodowa a czas pracy

A co ten szczególny dzień oznacza dla pracodawców i pracowników? Co do zasady nic. Ustanowienie żałoby narodowej nie wpływa w żadnym stopniu na czas pracy pracowników i nie rodzi obowiązku obniżenia jego wymiaru. Oznacza to, że pracownicy, dla których 26 kwietnia ma być dniem pracy, będą świadczyli ja na ogólnych zasadach. Dzień ten nie będzie również świętem, o którym mowa w art. 130 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, które przypadając w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym o 8 godzin.

W świetle powyższego, choć żałoba narodowa co do zasady nie wpływa na obowiązki pracodawców i pracowników, należy pamiętać o tym, że zgodnie z art. 37 ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej Prezes Rady Ministrów może z powodu żałoby narodowej zarządzić, na czas jej trwania, zawieszenie organizowania imprez artystycznych i rozrywkowych. Jeśli do tego dojdzie, może to wpłynąć na zakres obowiązków pracowników instytucji kultury i sposób ich funkcjonowania w tym dniu.