Niemcy, niegdyś siłą napędowa europejskiej gospodarki odnotował pięcioletni spadek produkcji przemysłowej, co jest zagrożeniem dla nawet 5,5 mln miejsc pracy i 20 proc. produktu krajowego brutto (PKB), zgodnie z niedawnym raportem londyńskiego Centre for European Reform (CER) .

Powody kłopotów niemieckiego przemysłu

Jak zauważa Deutsche Welle (DW), pełnoskalowa inwazja Moskwy na Ukrainę zmusiła Niemcy do zmniejszenia zależności od rosyjskiej ropy i gazu, skutkiem czego był gwałtowny wzrost cen energii, który poważnie zaszkodził sektorom przemysłowym, takim jak chemikalia i stal.

Jednocześnie zakłócenia w łańcuchu dostaw po pandemii zmniejszyły popyt na niemiecki eksport, co dodatkowo negatywnie wpłynęło na niemiecka gospodarkę.

Kolejnym ważnym czynnikiem jest szybkie przejście Chin z produkcji o niskiej wartości do branż zaawansowanych technologicznie i innowacyjnych, w których Niemcy miały duży udział w rynku.

Pogoń Chin za Niemcami

Szybkość, z jaką Chiny dogoniły Niemcy, jest prawdopodobnie najbardziej widoczna w przemyśle samochodowym. Niemiecka branża motoryzacyjna, kiedyś jedna z najsilniejszych na świecie, była krytykowano za brak innowacji, powolne przejście na pojazdy elektryczne (EV). Ponadto krótkowzroczność, dotycząca silnej konkurencji ze strony chińskich marek, takich jak SAIC Motor i BYD, doprowadziła do groźby zwolnień dziesiątek tysięcy miejsc pracy i zamknięcia krajowych zakładów.

Nie tylko branża motoryzacyjna czuje silną presję ze strony konkurencji z Państwa Środka. W ostatnich latach także chińscy giganci chemiczni, znacznie zwiększyli swoją produkcję, szczególnie w zakresie polietylenu i polipropylenu, doprowadzając do globalnej nadpodaży, która obniżyła marże zysku niemieckich producentów, takich jak BASF .

W dekadzie do 2023 w Unii Europejskiej, która jest kluczowym rynkiem dla Niemiec, Chiny zwiększyły swój udział w eksporcie chemikaliów o 60 proc. W tym samym czasie niemiecki udział w rynku Wspólnoty spadł o ponad 14 proc., zgodnie z danymi Instytutu Badawczego Handelsblatt.

Niemiecki sektor inżynierii mechanicznej, znany ze swojej precyzji i jakości, również zmaga się z silną konkurencją ze strony chińskich rywali. W okresie od 2013 do 2023 r. udział Niemiec w rynku eksportu maszyn przemysłowych spadł do 15,2 proc., podczas gdy udział Chin wzrósł o ponad połowę (z 14,3 proc. do 22,1 proc.).

Jak sprostać chińskiej gospodarce na sterydach?

Jak zauważa DW, wyzwanie przed jakim stoi niemiecki przemysł potęguje polityka Chin polegająca na znacznym dotowaniu kluczowych gałęzi przemysłu. Ostrożne szacunki wykazały, że chińskie dotacje przemysłowe w 2019 r. wyniosły około 221 mld euro. Raport Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) z 2022 r. wykazał, że większość dotacji Pekinu była skierowana do przemysłu chemicznego, maszynowego, motoryzacyjnego i metalowego – podaje DW.

Z badania przeprowadzonego przez Niemiecką Izbę Handlową w Chinach (AHK) wynika, że ponad połowa niemieckich firm działających w Chinach spodziewa się, że ich chińscy konkurenci staną się liderami innowacji w swoich sektorach w ciągu najbliższych pięciu lat.

W tej sytuacji ekonomiści ostrzegają, że Niemcy, stojące obecnie na historycznym rozdrożu. Muszą albo dostosować swoją politykę handlową, przemysłową i fiskalną do nowej rzeczywistości gospodarczej, albo zaryzykować utratę pozycji światowego lidera w produkcji.