W normalnych warunkach mniej więcej jedna czwarta rosyjskich dostaw gazu do Europy przepływa przez Ukrainę. To realne, że mimo wojny gaz będzie tłoczony w sposób niezakłócony?
Jedna czwarta to tylko możliwości (czyli przepustowość) sieci ukraińskiej, a nie fizyczny przesył. Od około dwóch lat dostawy z Rosji przez Ukrainę do Europy Zachodniej, w tym do Polski, spadły do niecałych 40 mld m sześc. na rok. Dlatego tym bardziej tłoczenie gazu, mimo wojny, jest realne. Wszystko zależy od strategii albo raczej taktyki inwazji wojskowej obranej przez Kreml. Rosyjskie wojsko może zdecydować się na prowokacyjne uderzenie w ukraińską infrastrukturę przesyłową, co doprowadziłoby do przerwania dostaw.
Co by to oznaczało?
Dalekosiężne konsekwencje. System gazociągów ukraińskich ma większą przepustowość niż jakakolwiek inna trasa, którą przesyłany jest gaz z Rosji do Europy. A nasz kontynent, ujmując to delikatnie, jest w dość nierównym stopniu przygotowany na pozyskiwanie gazu z innych kierunków. Ale największy cios, porównywalny nawet do uruchomienia gazociągu Nord Stream 2, będzie dla samej Ukrainy. Nasi napadnięci kilka dni temu sąsiedzi w 2015 r., po inwazji rosyjskiej na Krym, wstrzymali zakupy gazu bezpośrednio od firm z Rosji. Natomiast zniszczenie, a przez to wyłączenie tamtejszych gazociągów jako trasy przesyłowej do Europy, oznaczać będzie koniec możliwości zakupu gazu z Zachodu w ramach tzw. rewersu wirtualnego. Konieczność przejścia na fizyczne dostawy z Zachodu oznaczałaby dla Kijowa gigantyczne trudności, w tym koszty. Potrzebna byłaby nowa infrastruktura, nie tylko po stronie ukraińskiej, ale też po polskiej, nowe kontrakty z zachodnimi partnerami na przesył, z eksporterami na sprzedaż oraz opanowanie umiejętności handlu na zachodnich giełdach. Dodatkowo zagrożone przejęciem przez Rosję są terytoria na północnym wschodzie kraju, gdzie występują ukraińskie produkcyjne złoża gazu ziemnego.
Reklama
Dla zachodu Europy to też będzie problem? Czy do jej zasilenia wystarczą Nord Stream 1, Turk Stream i Jamał?
W ostatnich latach dostawy szlakiem ukraińskim już bardzo mocno ograniczono. Realnie tłoczone jest nim nie więcej niż 30‒40 mld m sześc. rocznie. Taki wolumen można zastąpić dość łatwo, jeśli wziąć pod uwagę, że przepustowość samego Nord Stream 1 (działa w pełni od 2012 r.), tak jak i Nord Stream 2 (tydzień temu zawieszono certyfikację operatora tej trasy, ponieważ miał być nim Gazprom), to po ok. 55 mld m sześc. na rok.
Rozmawiał Marceli Sommer
