Fundusz Modernizacyjny to w miarę nowe źródło finansowania, zasilane na poziomie unijnym ze sprzedaży uprawnień do emisji dwutlenku węgla przez bogatsze kraje UE, które zgodziły się przekazać część swoich uprawnień krajom Europy Środkowej oraz Grecji.
Do tej pory wypłacono z niego niespełna 10 mld euro
Do tej pory wypłacono z niego niespełna 10 mld euro, do końca dekady będzie to jeszcze szacunkowo ponad 40 mld euro. W ubiegłym roku na mocy zapisów nowej dyrektywy ETS wartość FM została zwiększona o dodatkowe 2,5 proc. puli uprawnień – do 4,5 proc., ponadto trzy dodatkowe państwa członkowskie – tj. Grecja, Portugalia i Słowenia zostały zakwalifikowane do współfinansowania inwestycji dotyczących poprawy efektywności energetycznej/redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach FM. Większość funduszy przypada na trzy kraje: Czechy, Rumunię, które zasiliły konto dodatkowymi uprawnieniami, oraz Polskę. Bukareszt i Praga szybko zaczęły korzystać z dostępnych funduszy, podczas gdy projekty w Warszawie idą powoli.
Polska z Funduszu Modernizacyjnego ma do końca 2030 r. do wydania kilkanaście miliardów euro, które powinny trafić na nowe źródła energii, efektywność energetyczną, sieci elektroenergetyczne. Z tej kwoty wydaliśmy na razie tylko jedną dziesiątą. Trzy razy więcej wydała Rumunia i niewiele mniej od niej Czechy, które już wykorzystały prawie jedną czwartą należnych im funduszy – wynika z zestawienia Komisji Europejskiej.
Różnice w wydatkach mogą wynikać z regulacji krajowych
– Różnice w wydatkach mogą wynikać z regulacji krajowych. Polska przyjęła bardziej restrykcyjne regulacje niż przewiduje dyrektywa unijna, co może wypływać na tempo wydawania pieniędzy – mówi nam jeden z urzędników. Jak dodaje, wnioski składane są „ostrożnie i rozsądnie” co pół roku tylko na kwoty, których wydania jest Polska pewna.
Programów pomocowych mamy dużo. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który jest operatorem Funduszu Modernizacyjnego w Polsce uzgodnił z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym 16 programów z budżetem opiewającym na ok. 22 mld zł. Wypłacono jednak w ciągu trzech lat nieco ponad 5 mld zł.
Porównanie z Czechami i Rumunią pokazuje, że Polska wnioskuje o małe transze i składa mniej wniosków o wypłaty. Skala inwestycji w Polsce też nierzadko jest mniejsza – i chodzi tu zarówno o programy pomocowe, jak i dofinansowanie pojedynczych inwestycji.
Na jakie inwestycje składane są wnioski? Dlaczego tak niewiele pieniędzy zostało wydanych? Czy Fundusz Modernizacyjny jest także dla Kowalskiego? Czytaj na Wysokie Napięcie