Minimalna emerytura w 2025 roku wynosi 1878,91 zł. Prawie pół miliona seniorów dostaje mniej. Niektórzy tylko 2 grosze miesięcznie

W 2025 roku minimalna emerytura w Polsce wynosi 1878,91 zł brutto. Choć ta kwota ma gwarantować podstawowe bezpieczeństwo finansowe osobom starszym, rzeczywistość pokazuje, że dla wielu seniorów pozostaje ona poza zasięgiem. Dane ZUS wskazują, że niemal pół miliona emerytów otrzymuje świadczenia niższe niż ustawowe minimum – niektórzy dostają zaledwie kilka złotych miesięcznie, a w skrajnych przypadkach… dwa grosze. Jak to możliwe, że osoby przechodzące na emeryturę otrzymują tak niskie wypłaty? Gdzie leży granica minimalnych uprawnień i kto znajduje się poniżej niej?

Emerytura groszowa – ile wynosi?

Emerytura groszowa to potoczna nazwa świadczenia emerytalnego, które wynosi mniej niż ustawowa emerytura minimalna (1878,91 zł brutto). Choć średnia wysokość emerytury groszowej w Polsce wynosi 1200 zł, zdarzają się przypadki, gdzie świadczenie groszowe wypłacane jest dosłownie w groszach. Choć brzmi to jak absurd, zjawisko to dotyczy rosnącej liczby osób w Polsce. Jak to możliwe, że niektórzy seniorzy otrzymują świadczenia, które nie wystarczają nawet na bułkę? Wszystko wynika z obowiązujących przepisów i braku minimalnego okresu składkowego przy obliczaniu emerytury.

ZUS wypłaca emeryturę na podstawie zgromadzonego kapitału i przewidywanej dalszej długości życia, nawet jeśli zgromadzone środki wystarczą na świadczenie w wysokości kilkunastu groszy. Takie emerytury nie są też podwyższane do minimalnej, ponieważ nie spełniają warunków.

Liczba emerytur groszowych z ZUS wzrosła od 2011 roku

Od 2011 roku liczba emerytur groszowych znacząco wzrosła – z 23,9 tys. do 437,9 tys., jak wynika z danych ZUS, przekazanych w środę, 7 maja, podczas posiedzenia sejmowej Komisji ds. Polityki Senioralnej. Wówczas stanowiły one jedynie 4,2% wszystkich emerytur przyznanych według nowego systemu, natomiast obecnie odpowiadają już za niemal 10% takich świadczeń. Tylko w stosunku do roku ubiegłego liczba emerytur groszowych wzrosła o blisko 5 tysięcy.

I choć przeciętna emerytura groszowa znajduje się na poziomie 1200 zł, najniższe wypłacane przez ZUS świadczenie wynosi 2 grosze. Takie emerytury aktualnie otrzymują dwie osoby: kobieta z woj. lubelskiego, która w całej swojej karierze zawodowej odprowadziła składkę za jeden dzień pracy i mężczyzna z woj. dolnośląskiego, który przepracował miesiąc.

Minimalna emerytura nie przysługuje każdemu. Są warunki

Aby otrzymać emeryturę minimalną, należy spełnić jeden podstawowy warunek – mieć wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Wynosi on co najmniej:

• 20 lat dla kobiet,
• 25 lat dla mężczyzn.

Jeśli ktoś przechodzi na emeryturę, ale nie osiągnął wymaganego stażu, ZUS nie ma obowiązku podnosić jego świadczenia do poziomu emerytury minimalnej. Wówczas wypłacana jest kwota wynikająca z podziału zgromadzonego kapitału przez statystyczną długość życia.

Koszty wypłacania emerytur groszowych znacznie przewyższają wysokość świadczenia

Z ekonomicznego punktu widzenia groszowe emerytury są nieopłacalne. Dyrektor Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w ZUS Bartosza Gaca zauważył, że z danych za 2024 rok wynika, iż przeciętny koszt rozpatrzenia sprawy dotyczącej świadczeń emerytalno-rentowych wynosił około 188 zł. Natomiast średni koszt samej wypłaty świadczenia, uwzględniający również jego przekazanie, kształtował się na poziomie 2,71 zł. W przypadku wypłat realizowanych przez pocztę, koszt ten był znacznie wyższy i wyniósł 10,27 zł.

MRPiPS szuka sposobu na rozwiązanie problemu groszowych emerytur

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przyznało, że problem groszowych emerytur narasta i wymaga systemowego rozwiązania. Na przestrzeni lat pojawiały się już różne pomysły na rozwiązanie tej kwestii, m.in.:

• wprowadzenie minimalnej wysokości świadczenia kwalifikującej do wypłaty (np. 50 zł),
• możliwość wypłaty jednorazowej kwoty zamiast symbolicznego świadczenia,
• warunkowe świadczenia socjalne w miejsce bardzo niskich emerytur,
• ujednolicenie zasad nabywania prawa do emerytury i powrót do minimalnego stażu pracy jako warunku podstawowego.

Na razie jednak obowiązujące przepisy nie przewidują mechanizmu blokującego wypłaty groszowe