Przepisy wprowadzające 15-procentowy podatek minimalny zostały wdrożone w Unii Europejskiej od 1 stycznia 2024 roku. Dotyczą one firm prowadzących działalność w krajach należących do Wspólnoty i spełniających pewne kryteria, takie jak osiąganie co najmniej 750 milionów euro przychodów rocznie.

Nowa ustawa dotycząca opodatkowania spółek zrzeszonych w grupach międzynarodowych i krajowych jest planowana do zatwierdzenia przez polski rząd w trzecim kwartale bieżącego roku. Jej celem jest wdrożenie przepisów dyrektywy Rady (UE) z 2022 roku do polskiego systemu prawnego.

Inicjatywa wprowadzenia nowych regulacji została podjęta zarówno przez organy Unii Europejskiej, jak i OECD. Unia Europejska dąży do ograniczenia konkurencji podatkowej między państwami członkowskimi oraz zakończenia praktyki przenoszenia zysków do tzw. rajów podatkowych.

Podatek minimalny

Globalny podatek minimalny to rozwiązanie, w ramach którego największe przedsiębiorstwa międzynarodowe będą sprawdzane każdego roku, czy spełniają wymóg minimalnego efektywnego poziomu opodatkowania - 15 proc.

W planowanym systemie globalnego podatku minimalnego w Polsce przewiduje się trzy główne rodzaje podatków wyrównawczych:

• globalny podatek wyrównawczy – zasada włączenia dochodu do opodatkowania (dalej jako: IIR),
• krajowy podatek wyrównawczy – zależnie do kontekstu także z przymiotem "kwalifikowany" (dalej jako: QDMTT),
• podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków – zasada niedostatecznie opodatkowanych zysków (dalej jako: UTPR).

Globalny podatek wyrównawczy

Zgodnie z IIR, głównym obowiązkiem dotyczącym zapłaty odpowiedniego podatku wyrównawczego, spoczywa na jednostce dominującej najwyższego szczebla w grupie. Ten system jest analogiczny do obowiązującego w wielu krajach, w tym także w Polsce, sposobu opodatkowania kontrolowanych zagranicznych jednostek. Zgodnie z tym modelem, jednostka dominująca grupy jest zobowiązana do uregulowania podatku wyrównawczego od swoich jednostek zależnych, które są opodatkowane na niskim poziomie.

Krajowy podatek wyrównawczy

QDMTT działa na zasadzie podobnej do IIR, ale istnieje istotna różnica: prawo do pobrania podatku wyrównawczego pozostaje w państwie, gdzie znajdują się nisko opodatkowane jednostki należące do grupy. Z tego względu zazwyczaj podatek ten będzie płacony, gdzie generowany jest nisko opodatkowany dochód, a niekoniecznie tam, gdzie znajduje się jednostka dominująca.

Podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków

UTPR wymaga, żeby jednostki w grupie, które znajdują się w danej jurysdykcji, płaciły podatek wyrównawczy od jednostki dominującej, nawet jeśli ta jednostka dominująca działa w innej jurysdykcji, gdzie nie obowiązują IIR.

Kogo dotyczy podatek minimalny?

Nowe regulacje będą adresowane do dużych firm krajowych i międzynarodowych. Będą one obowiązywać przedsiębiorstwa, których łączny roczny obrót na światowych rynkach przekracza co najmniej 750 milionów euro.

Od kiedy podatek minimalny?

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego zakłada projekt ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek wchodzących w skład grup międzynarodowych i krajowych (nr UC20), przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Ma on zostać przyjęty przez rząd w trzecim kwartale 2024 roku.

Co to oznacza w praktyce?

W praktyce oznacza to, że Polska będzie miała możliwość pobierania krajowego podatku wyrównawczego od największych międzynarodowych korporacji, a w pewnych przypadkach także opłatę za niedostatecznie opodatkowane zyski.