Ustawa o sygnalistach jest odpowiedzią Polski na dyrektywę UE dot. zgłaszania nieprawidłowości. Wejdzie w życie 25 września 2024 roku.
Kto może być sygnalistą?
Sygnalistą może być nie tylko pracownik w rozumieniu prawa pracy, ale także członkowie organów, przedsiębiorcy, współpracownicy, pracownicy podmiotów zewnętrznych, wolontariusze, stażyści itp. W ustawie rozróżnione zostały osoby mające podstawy do zgłoszenia lub ujawnienia publicznego od tych, którzy działają w złej wierze.
Co może zgłosić sygnalista?
Ustawa umożliwia dokonywanie zgłoszeń naruszeń w różnych obszarach, m. in. w takich dziedzinach jak bezpieczeństwo transportu czy zdrowie publiczne.
Umożliwia informowanie o zdarzeniach korupcyjnych, ale zostało z niej wyłączone prawo pracy. Firmy mają pewną swobodę w zakresie określania obszarów, w których może interweniować sygnalista. Ustawa daj im możliwość rozszerzenia zakresu zgłoszeń o naruszenia wewnętrznych regulacji lub standardów etycznych.
Czy za sygnalizowanie można otrzymać nagrody?
Organizacje mogą wprowadzić do procedury zgłaszania naruszeń system zachęt. Chodzi o różne nagrody materialne dla osób, które zdecydują się być sygnalistami. Innymi formami zachęty może być wprowadzenie pomocy psychologicznej dla zgłaszających naruszenia. Istotna jest także ochrona pracowników przed ewentualnym odwetem, która ma dawać sygnalistom poczucie bezpieczeństwa.
Jakie firmy obejmie wewnętrzna procedura zgłoszeń
Taką procedurę będą musiały stworzyć organizacje zatrudniające co najmniej 50 osób wykonujących pracę zarobkową. Liczba osób wykonujących pracę ma być określana na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku. Pozwoli to uniknąć manipulacji stanem zatrudnienia przez firmy. Tworzone procedury mają wskazywać rodzaje naruszeń, jakie sygnalista może zgłosić oraz środki ochrony pracownika.
Podstawa prawna: Ustawa o ochronie sygnalistów