Ministerstwo Obrony Narodowej znowelizowało przepisy dotyczące mobilizacji wojskowej. To odpowiedź na rosnące zagrożenie związane z wojną w Ukrainie i incydentami z naruszeniem polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. W praktyce zmiany oznaczają, że w razie ogłoszenia mobilizacji powszechnej lub częściowej, obowiązkowy pobór do wojska może objąć znacznie szersze grono obywateli niż dotychczas.

Nowe zasady mobilizacji wojskowej. Te osoby nie unikną poboru

Największą zmianą jest możliwość wezwania do wojska osób na stałe przebywających za granicą. To oznacza, że osoba mieszkająca i pracująca np. w Niemczech, Norwegii czy Wielkiej Brytanii, może zostać wezwana do stawienia się w kraju, jeśli Polska znajdzie się w stanie wojny. Zmiana przepisów ma zwiększyć potencjał mobilizacyjny państwa i zapewnić lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich w sytuacjach kryzysowych.

Dotychczas ustawa o obronie ojczyzny nie określała precyzyjnie, czy Polacy mieszkający za granicą muszą stawić się na wniosek mobilizacyjny w przypadku konfliktu zbrojnego na terenie RP. Zapisano w niej, że w przypadku zasadniczej służby wojskowej nie powołuje się obywateli polskich, którzy stale zamieszkują za granicą przez okres co najmniej 2 lat, i którzy nie posiadają miejsca pobytu stałego albo czasowego trwającego ponad 3 miesiące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kogo powoła wojsko w razie wojny? Zasady mobilizacji są jasne

W przypadku wojny powołanie może otrzymać każdy polski obywatel pomiędzy 18. a 60. rokiem życia. Bez względu na kraj zamieszkania i rezydencję podatkową. Wyjątkami są osoby, którym na służbę nie pozwala stan zdrowia, kobiety w ciąży lub opiekujące się dziećmi, osoby, których kwalifikacje lub zajmowane stanowiska są niezbędne dla zapewnienia obrony i bezpieczeństwa państwa, a także ci, którzy posiadają drugie obywatelstwo.

Kto jest zwolniony z mobilizacji wojskowej? Lista wyjątków

Nie każdy obywatel zostanie powołany do wojska w razie wojny. Ustawa przewiduje szereg wyjątków, które mają zapewnić funkcjonowanie państwa. Z obowiązku pełnienia służby wojskowej w czasie mobilizacji wyłączeni są m.in.:

  • posłowie i senatorowie,
  • radni,
  • osoby zajmujące kierownicze stanowiska w państwie,
  • pracownicy kluczowych urzędów, takich jak Narodowy Bank Polski, Centralne Biuro Antykorupcyjne czy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
  • osoby zatrudnione w firmach utrzymujących systemy łączności niezbędne do kierowania bezpieczeństwem narodowym,
  • pracownicy przedsiębiorstw zbrojeniowych oraz firm współpracujących z armią.

Kary za unikanie mobilizacji wojskowej. Co mówi prawo w Polsce?

Brak reakcji na wezwanie do wojska to poważne naruszenie obowiązków wobec państwa. W czasie pokoju może skończyć się grzywną lub karą ograniczenia wolności, ale w przypadku ogłoszenia mobilizacji lub stanu wojny konsekwencje są znacznie surowsze.

Zgodnie z przepisami ustawy o obronie Ojczyzny uchylanie się od obowiązku służby wojskowej w czasie mobilizacji może skutkować:

  • karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat,
  • grzywną w przypadku nieusprawiedliwionego niestawienia się w wyznaczonym terminie,

W skrajnych przypadkach niestawienie się do wojska na wezwanie grozi odpowiedzialnością karną za dezercję, jeśli osoba powołana celowo unika kontaktu z armią.