Na zaplanowane na 10 stycznia wybory w Kazachstanie akredytowali się obserwatorzy, łącznie 322 osoby, z 10 organizacji międzynarodowych, w tym Zgromadzenia Międzyparlamentarnego Wspólnoty Niepodległych Państw (48 osób), Komisji WNP (179), Organizacji Wspólnoty Islamskiej (4), Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (42), Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE (9), Szanghajskiej Organizacji Współpracy (15), Rady Współpracy Państw Języków Tureckich (7), Zgromadzenia Parlamentarnego Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (7), Zgromadzenia Parlamentarnego Tureckojęzycznych Krajów (9) oraz Delegatury UE w Kazachstanie (2).

Udział w wyborach zapowiedzieli też obserwatorzy, łącznie 76 osób, z 31 państw, m.in. z Turcji, Rosji, Hiszpanii, Norwegii, Francji, Polski, Włoch, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Finlandii oraz Kanady.

W ostatnim, wyznaczonym na 4 stycznia, posiedzeniu Centralnej Komisji Wyborczej w sprawie akredytacji obserwatorów organizacji międzynarodowych i państw obcych na wybory deputowanych do Mażylisu i Maslikhatów uczestniczyli przedstawiciele partii politycznych, Misji OBWE/ODIHR, terytorialne komisje wyborcze oraz dziennikarze (w trybie online).

Od poprzedniego posiedzenia Centralnej Komisji Wyborczej, które miało miejsce 29 grudnia, przybyło 24 obserwatorów z czterech organizacji międzynarodowych i siedmiu państw. W sumie kwestia akredytacji obserwatorów była rozpatrywana podczas siedmiu spotkań CKW. Zgodnie z ustawą „O wyborach w Republice Kazachstanu” proces akredytacyjny zakończył się 4 stycznia.

Więcej kobiet i młodych na listach

Najbliższe wybory do Mażylisu oraz Maslikhatów odbywają się na nowych zasadach. Te ostatnie – po raz pierwszy w historii – na podstawie list partyjnych.

Jedną z najważniejszych zmian jest zwiększenie minimalnego udziału kobiet i osób młodych na listach partyjnych do 30 proc. Z list rządzącego Nur Otan startuje 40 kobiet, w tym takie, które nie skończyły 29 lat, co stanowi 31,7 proc. wszystkich kandydujących. Co ważne, kazachski parlament już dziś ma drugi co do wielkości wskaźnik reprezentacji kobiet wśród krajów Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej.

Powstał także parlamentarny instytut opozycyjny. Nowy parlament będzie reprezentowany przez posłów opozycji, w tym przewodniczącego i dwóch sekretarzy stałych komisji Mażylisu. Ponadto opozycja co najmniej raz podczas posiedzenia będzie miała prawo zainicjować przesłuchania parlamentarne oraz co najmniej dwa razy w ciągu jednej sesji ustalić porządek obrad.

Wprowadzono również ułatwienia w rejestrowaniu partii politycznych. Chcąc zarejestrować ugrupowanie wystarczy dziś zebrać 20 tys. podpisów, o połowę mniej niż dotychczas.

Pięć partii w nadchodzącym wyścigu

10 stycznia Kazachowie wybiorą 107 deputowanych na 5-letnią kadencję. 98 w wyborach powszechnych. Kolejnych 9 deputowanych zostanie wybranych ze Zgromadzenia Ludu Kazachstanu, organu doradczego przy prezydencie. Jego członkowie są przedstawicielami organizacji reprezentujących społeczności etniczne zamieszkujące Kazachstan.

O głosy obywateli walczy pięć partii politycznych: rządząca Nur Otan, Demokratyczna Partia Kazachstanu Ak Zhol, Ludowa Partia Kazachstanu, Auyl oraz Adal. Wybory zbojkotowała Narodowa Partia Socjaldemokratyczna. To protest przeciwko realizowanym reformom politycznym.

Co zawierają programy wyborcze poszczególnych partii?

Adal zapowiada m.in. rezygnację z obowiązkowych składek emerytalnych, zwiększenie dostępu do bezpłatnej edukacji i opieki zdrowotnej, zniesienie ograniczeń biznesowych oraz wprowadzenie instytucji upadłości konsumenckiej.

Ak Zhol proponuje m.in. ograniczenie oprocentowania kredytów hipotecznych, konsumpcyjnych oraz dla MŚP oraz przyjęcie ustawy o upadłości konsumenckiej.

Auyl chce stworzenia systemu pożyczek długoterminowych dla producentów rolnych, ułatwienia powrotu etnicznych Kazachów oraz utworzenia funduszu powierniczego na rzecz dzieci.

Nur Otan ogłasza cztery priorytety do 2025 roku: zapewnienie każdemu obywatelowi równych szans, kształtowanie narodu intelektualnego, zrównoważony rozwój gospodarki regionalnej i stworzenie odpowiedzialnego "państwa słuchającego" z obywatelami pomagającymi w walce z korupcją.

Z kolei członkowie Ludowej Partii Kazachstanu opowiadają się m.in. za rozwiązaniem kasy chorych, poprawą sytuacji mieszkaniowej ludności i obniżeniem wieku emerytalnego do 60 lat.

Poprzednie wybory miały miejsce w marcu 2016 roku. Do Mażylisu weszły wówczas trzy partie: Nur Otan (ugrupowanie uzyskało 82,2 proc.), Demokratyczna Partia Kazachstanu Ak Zhol (7,18 proc.) oraz Komunistyczna Partia Ludowa Kazachstanu (7,14 proc.).