Czym jest system Arena-M?

Arena-M to rozwinięcie sowieckiego systemu Arena, opracowanego jeszcze w latach 80. Jego zadaniem jest ochrona czołgu przed nadlatującymi pociskami przeciwpancernymi. Składa się z radaru wykrywającego zagrożenia oraz wyrzutni, które neutralizują nadlatujące pociski poprzez detonację specjalnych ładunków. System został zaprojektowany, by skutecznie zwalczać pociski atakujące z boków i czoła pojazdu.

Pierwszym czołgiem, który miał otrzymać nowoczesny system Arena-M, był T-90M, jednak najnowsze doniesienia wskazują, że technologia ta pojawiła się już i na starszych T-72B3. To może oznaczać, że Rosjanie starają się zmodernizować swoją flotę pancerną i zwiększyć przeżywalność pojazdów na polu walki.

Rosja pionierem… w teorii

Rosja była pierwszym z krajów, które zaczęły opracowywać aktywne systemy ochrony czołgów. Już w czasach ZSRR prowadzono prace nad systemami takimi jak Drozd czy pierwsza wersja Areny. Jednak mimo pionierskich projektów, ich wdrożenie do służby było opóźnione, a produkcja nigdy nie osiągnęła masowej skali.

W praktycznym zastosowaniu Rosjan wyprzedzili Izraelczycy, którzy stworzyli system Trophy – pierwszy masowo produkowany i sprawdzony w boju system aktywnej ochrony czołgów. Izraelskie Merkavy wyposażone w Trophy skutecznie odpierały ataki przeciwpancernymi pociskami kierowanymi podczas konfliktu z Hezbollahem w 2006 roku. Dzięki temu Izrael zyskał przewagę technologiczną, a system Trophy trafił również m.in. na amerykańskie Abramsy.

Czy Arena-M to cudowna tarcza?

Mimo zaawansowanej technologii pozostaje wiele niewiadomych dotyczących skuteczności systemu. Arena-M w swoich wyrzutniach mieści maksymalnie sześć ładunków przechwytujących, co może być niewystarczające w przypadku intensywnych ataków. Dodatkowo pojawiają się wątpliwości, czy system potrafi skutecznie eliminować pociski atakujące z góry, takie jak przeciwpancerne pociski kierowane typu Top-Attack (np. Javeliny czy NLAW).

ikona lupy />
Rakietowy system przeciwpancerny FGM-148 Javelin / Wikimedia Commons

Nie jest również jasne, czy Arena-M został dostosowany do zwalczania dronów kamikadze (dronów) FPV, które odgrywają coraz większą rolę na froncie. Eksperci zwracają uwagę, że brak integracji z wieżyczkami uzbrojonymi w sztuczną inteligencję i optoelektronikę może znacząco ograniczyć skuteczność systemu.

Sławomir Biliński