Głównym źródłem informacji o rynkach pracy w Unii Europejskiej jest badanie aktywności ekonomicznej ludności (EU LFS). Jednym z podstawowych przedmiotów tego badania jest uczestnictwo w rynku pracy (Labour market participation).
Zgodnie z metodologią Eurostatu, statystycznego urzędu UE, każda osoba może być zaklasyfikowana jako aktywna lub nieaktywna zawodowo. Do osób aktywnych zawodowo zaliczają się zatrudnieni oraz bezrobotni. Z kolei za nieaktywnych uznaje się osoby nie poszukujące pracy.
To, jak duża część społeczeństwa pozostaje aktywna na rynku pracy, ma wpływ zarówno na osobistą kondycję finansową poszczególnych osób, jak i sytuację gospodarczą całego kraju lub regionu. Można znaleźć silną zależność pomiędzy poziomem aktywności zawodowej społeczeństwa, a stopniem jego rozwoju społeczno-gospodarczego. Im większą część populacji stanowią osoby nieaktywne zawodowo, tym większym obciążeniem obłożone są osoby pracujące.
Chociaż brak aktywności zawodowej może być świadomym wyborem (np. w przypadku rodziców decydujących się na rezygnację z kariery), to bardzo często jest przejawem niedoskonałości rynku pracy. Przykładem są bezrobotni, którzy stracili wiarę w znalezienie zatrudnienia i zrezygnowali z poszukiwań pracy. Inny przypadek stanowią osoby niepełnosprawne, które nie mogą znaleźć zatrudnienia, choć w określonych warunkach byłyby w stanie podjąć pracę zarobkową. Odpowiednia polityka aktywizacji zawodowej pomaga ograniczyć tego typu negatywne zjawiska.
>>> Czytaj również: Zobacz, gdzie w UE najszybciej rosną koszty pracy
Dlatego niezwykle istotne jest obserwowanie tendencji panujących na rynkach pracy oraz podejmowanie działań, które sprzyjają aktywizacji zawodowej społeczeństwa. Poniżej przedstawiamy porównanie stopnia aktywności zawodowej społeczeństw europejskich krajów przeprowadzone na podstawie badań Eurostatu z 2011 roku.
(Bardzo) powoli gonimy Europę
Współczynnik aktywności zawodowej wskazuje, jaki odsetek populacji stanowią osoby aktywne zawodowo, przy czym mierzony jest on jedynie dla osób w wieku produkcyjnym (15-64).
Jak wynika z danych Eurostatu, w latach 2000-2011 odsetek osób aktywnych zawodowo w Unii Europejskiej systematycznie, choć powoli, wzrastał. O ile na początku badanego okresu wynosił 68,6 proc., to w 2011 roku osiągnął wartość 71,2 proc.
Najwyższym wskaźnikiem aktywności zawodowej w Unii Europejskiej może poszczycić się Szwecja, gdzie w przedziale wiekowym 15-64 pracowało lub poszukiwało pracy 80,2 proc. osób. Na przeciwnym biegunie znajduje się Chorwacja, gdzie aktywnych zawodowo jest niecałe 61 proc. osób.
Współczynnik aktywności zawodowej w naszym kraju jest niestety sporo niższy niż średnia dla Unii Europejskiej. Chociaż w ostatnich latach zaczęliśmy zmniejszać dystans, nadal jest on znaczny – w Polsce odsetek osób aktywnych zawodowo wynosił w 2011 roku 66,1 proc., czyli prawie 10 pkt. procentowych mniej niż średnio w UE.
>>> Czytaj również: Rynek pracy w Europie: Absolwenci mają coraz gorzej
Kto jest aktywny na rynku pracy?
Współczynnik aktywności zawodowej, co nie zaskakuje, jest zdecydowanie wyższy wśród mężczyzn i w 2011 roku wyniósł w Unii Europejskiej 77,6 proc. W przypadku kobiet jest on niższy o 12,8 pkt. proc. W Polsce różnica w aktywności zawodowej kobiet i mężczyzn jest jeszcze bardziej pokaźna, bowiem wynosi 13,6 pkt. proc.: w naszym kraju aktywnych zawodowo jest 73 proc. mężczyzn i zaledwie 59,4 proc. kobiet.
Najmniejsza różnica między aktywnością zawodową kobiet i mężczyzn występuje w krajach skandynawskich. W Szwecji i Finlandii nie przekracza ona 5 pkt. proc.
Na aktywność zawodową bardzo duży wpływ ma poziom wykształcenia. Wśród europejczyków (w grupie wiekowej 25-54) o najniższym poziomie wykształcenia (czyli poniżej ponadpodstawowego, w przypadku Polski jest to gimnazjum) nieaktywnych zawodowo jest 26,4 proc. Wśród osób, które ukończyły przynajmniej odpowiednik polskiego gimnazjum, ale nie posiadają dyplomu szkoły wyższej, odsetek ten wynosi 13,7 proc. Z kolei w przypadku absolwentów szkół wyższych nieaktywnych zawodowo jest 7,9 proc.
>>> Czytaj również: Bezrobocie w UE: Im większe cięcia, tym mniej pracy
Dlaczego nie szukamy pracy?
Badanie europejskiego urzędu statystycznego odpowiada także na pytanie, dlaczego część mieszkańców Unii Europejskiej nie pracuje ani nie szuka zatrudnienia. Także w tym miejscu istotne jest rozróżnienie ze względu na płeć, ponieważ mężczyźni i kobiety pozostają nieaktywni zawodowo z różnych przyczyn.
W przypadku mężczyzn najczęstszym powodem (blisko 40 proc. nieaktywnych zawodowo) jest choroba lub niepełnosprawność. Drugą w kolejności przyczyną jest dalsze kształcenie się (16,4 proc.).
Kobiety zdecydowanie najczęściej, bo aż w 50 proc. przypadków, pozostają nieaktywne zawodowo z przyczyn rodzinnych lub osobistych. Na drugim miejscu jest choroba lub niepełnosprawność (16,4 proc.), zaś trzecim powodem nieaktywności jest nauka lub trwające szkolenia.
>>> Czytaj również: Praca dla kobiety z brodą. Wymagania pracodawców w kryzysie bywają absurdalne
Dane statystyczne
Najnowsze dane Eurostatu dla wszystkich krajów Unii Europejskiej pochodzą z 2011 roku. Polski GUS dysponuje bardziej aktualnymi danymi, jednak w celach porównawczych, a także z powodu różnic metodologicznych, przedstawiamy dane opublikowane przez urząd europejski. Licząc średnie wartości dla całej Unii Europejskiej nie uwzględniono Chorwacji, która jest członkiem organizacji od 1 lipca 2013 roku.
/>
/>
/>
/>