Ile banków w Polsce jest w rękach obcego kapitału?

Aktywa banków w Polsce

Analitycy Instytutu, powołując się na dane Narodowego Banku Polskiego, zwrócili uwagę, że wszystkie banki działające w Polsce posiadały na koniec 2024 r. aktywa o wartości 3317 mld zł, czyli ok. 92 proc. PKB Polski; wypracowały one 42 mld zł zysku netto. "Z tych aktywów ok. 59 proc. jest kontrolowanych przez krajowy kapitał (...), a pozostałe przez podmioty zależne od zagranicznych grup bankowych" - zauważyli. Oznacza to, że udział krajowych podmiotów na rodzimym rynku jest "względnie niewielki", gdyż średnia unijna wynosi 72 proc.

"Polski sektor bankowy jest mały na tle Unii Europejskiej. Aktywa krajowych banków w III kwartale 2024 r. wyniosły 452 mld euro (ok. 1930 mld zł po ówczesnym kursie), czyli zaledwie 53 proc. PKB. W relacji do PKB był to 19. najsłabszy wynik w Unii Europejskiej, przy medianie wynoszącej 111 proc." - podkreślił PIE. Oznacza to, że polskie banki są "niewielkie także w ujęciu nominalnych kwot". "O ile Polska ma 6. najwyższe PKB wśród krajów UE, to aktywa sektora są dopiero na 11. miejscu" - wskazał.

Mniejszy potencjał do finansowania dużych projektów

Według Instytutu niewielki rozmiar krajowego sektora bankowego oznacza, że banki mają ograniczony potencjał do finansowania największych projektów rozwojowych ze względu na kwoty wymagane przez inwestycje – niezależnie od stopy zwrotu z projektu. Jednak stopa zwrotu polskich banków jest względnie wysoka.

Większa stopa zwrotu

Eksperci Instytutu zwrócili uwagę, że w trzech pierwszych kwartałach krajowe banki wygenerowały 4,7 mld euro zysków, co "implikuje stopę zwrotu z aktywów ROA wynoszącą 1,05 procent". Wynik ten - jak zaznaczyli - jest nieco powyżej mediany UE, która wynosi 0,93 proc. "Z kolei stopa zwrotu z kapitału equity ROE wyniosła 12,2 proc., czyli o 2,2 pkt. proc. powyżej mediany w UE" - dodali.

Wyjaśnili, że wyższe ROE jest pochodną podwyższonej zyskowności m.in. ze względu na stopy procentowe NBP, ale "to także pośredni efekt słabszego rozwoju rynku kapitałowego w Polsce, w którym znacząca część oszczędności gospodarstw domowych trafia do banków zamiast np. na giełdę". "Ponadto, wyniki poszczególnych banków są porównywalne w ograniczonym stopniu ze względu na inną strukturę portfela aktywów (kredyty hipoteczne, korporacyjne bądź obligacje) czy różne strategie zabezpieczania ryzyka finansowego (banki w różnym stopniu ubezpieczają się przed zmianą stóp procentowych przez NBP)" - wskazali eksperci.

PIE bazuje na danych Europejskiego Banku Centralnego za III kwartał ub.r.

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny; przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce. (PAP)