Waloryzacja 2026: minimalna emerytura w końcu powyżej 2 tys. zł? Mamy wyliczenia

Już 12 czerwca rząd ma przedstawić oficjalną propozycję wskaźnika waloryzacji emerytur i rent na 2026 rok. Na stole leżą dwa warianty: minimalny wynikający z ustawy oraz korzystniejszy, postulowany przez związki zawodowe. Od tego, który zostanie przyjęty, zależy, ile pieniędzy trafi do kieszeni ponad 9 mln Polaków. Poniżej przedstawiamy szczegóły, tabele wypłat i wyjaśniamy, co oznaczają te zmiany dla seniorów.

Waloryzacja emerytur i rent 2026 - jak jest liczona?

Waloryzacja emerytur to ustawowy mechanizm podnoszenia świadczeń wypłacanych przez ZUS i KRUS, który ma chronić seniorów przed spadkiem wartości pieniądza. Zgodnie z art. 89 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, waloryzacja odbywa się co roku w marcu i polega na pomnożeniu świadczenia przez wskaźnik waloryzacji.

Wskaźnik ten ustala się jako sumę:

• średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów,
• oraz co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zapowiedziało, że wskaźnik waloryzacji w 2026 r. może wynieść 5,5 proc. Jednak związkowcy chcą zmiany przepisów i podniesienia udziału wzrostu płac do 50 proc., co dałoby wskaźnik na poziomie 6,55 proc.

Ile zyskają seniorzy? Tabela waloryzacji 2026: dwa warianty

W zależności od przyjętego wariantu waloryzacji, emerytura może wzrosnąć od kilkudziesięciu do ponad 200 zł miesięcznie. Oto porównanie kwot netto przy przykładowych emeryturach:

Założenia:

• Stawki netto oszacowane na podstawie szacunkowej struktury podatkowo-składkowej z 2025 r. (przy założeniu braku dodatkowych ulg i PIT-0).
• Waloryzacja liczona jako: kwota netto × (1 + wskaźnik).
• Zaokrąglenia do dwóch miejsc po przecinku.

Warto zwrócić uwagę, że wyższa waloryzacja daje nie tylko większy zysk miesięczny, ale też podnosi podstawę do obliczania przyszłych świadczeń dodatkowych.

Czy rząd zgodzi się na propozycję związków?

Trzy największe centrale związkowe: NSZZ "Solidarność", OPZZ i Forum Związków Zawodowych postulują zmianę mechanizmu waloryzacji. Zamiast 20 proc. wzrostu wynagrodzeń, chcą uwzględnić 50 proc., by silniej chronić seniorów przed realnym spadkiem siły nabywczej emerytur.

Grzegorz Siora z FZZ podkreśla, że wyższa waloryzacja to inwestycja w godne życie seniorów: "13" i "14" emerytura są doraźne, a podwyższenie podstawowego świadczenia działa systemowo. Takie stanowisko jeszcze niedawno podzielała minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ale od wiosny temat ucichł. Rząd milczy, jednak związkowcy zapowiadają dalszy nacisk.

Dodatki do emerytur także w górę. Ile wyniosą po waloryzacji?

Waloryzacji podlegają nie tylko emerytury i renty, ale też dodatki wypłacane przez ZUS. Oto przykładowe zmiany przy prognozowanej waloryzacji 5,5 proc.:

• dodatek pielęgnacyjny: z 330,07 zł do ok. 348,23 zł,
• dodatek za tajne nauczanie: z 330,07 zł do ok. 348,23 zł,
• dodatek kombatancki: z 302,53 zł do ok. 319,19 zł.

Wzrosty te nie rozwiązują problemu niskich dodatków, zwłaszcza w kontekście rosnących kosztów utrzymania i inflacji w usługach zdrowotnych. Środowiska senioralne domagają się ich odrębnego przeliczenia.

Trzynasta i czternasta emerytura w 2026 roku bez zmian?

Ministerstwo Rodziny nie planuje zmian w zasadach wypłaty trzynastej i czternastej emerytury. Nadal będą to świadczenia jednorazowe:

• "13" emerytura: wypłacana w marcu, w wysokości minimalnej emerytury,
• "14" emerytura: wypłacana jesienią, z progiem dochodowym 2900 zł brutto.

Ich wysokość wzrośnie wraz z podniesieniem emerytur podstawowych. Ale nie zmienia to faktu, że to świadczenia tymczasowe, bez wpływu na długoterminową sytuację seniorów.

Czy możliwa jest druga waloryzacja w 2026 roku?

Coraz częściej pojawiają się pytania o drugą waloryzację w ciągu roku. Choć w 2023 roku rząd wprowadził drugą podwyżkę dla nauczycieli i służb mundurowych, dla emerytów nie przewiduje się podobnego scenariusza.

Aby było to możliwe, należałoby zmienić ustawę o emeryturach i rentach. Dziś nie ma na to planów, a sam budżet nie zakłada środków na podwójne waloryzacje. Taka zmiana wymagałaby szerokiej debaty społecznej i politycznej.

Kontekst demograficzny: seniorów będzie coraz więcej

Z danych GUS wynika, że liczba osób w wieku poprodukcyjnym w Polsce przekroczyła już 9,7 mln, a do 2030 roku wzrośnie do ponad 10,5 mln. To oznacza ogromne obciążenie systemu emerytalnego i presję na budżet państwa. Tym bardziej istotne jest, by mechanizmy waloryzacyjne nie tylko chroniły przed inflacją, ale też zapewniały minimum godnego życia.

Minimalna emerytura przekroczy 2000 zł brutto?

Jeśli przyjęta zostanie nawet tylko minimalna waloryzacja, minimalna emerytura z obecnych 1878,91 zł brutto wzrośnie do ok. 1981,24 zł. Zgodnie z propozycją związkowców byłoby to już ponad 2001 zł brutto. To symboliczna granica, która ma znaczenie psychologiczne i polityczne. Pokazuje też, że dla najuboższych seniorów każdy dodatkowy złoty ma realną wartość.