W 2025 roku, w obliczu rosnących kosztów życia, seniorzy muszą mierzyć się z coraz większymi wyzwaniami finansowymi. Chociaż trzynasta i czternasta emerytura stanowią istotne wsparcie, istnieją dodatkowe formy pomocy, o których wiele osób nie ma świadomości. Te mniej znane świadczenia mogą znacząco podnieść miesięczny dochód i poprawić sytuację materialną osób starszych.

Dodatek pielęgnacyjny jako wsparcie dla seniorów

Jednym z mniej znanych, ale istotnych świadczeń jest dodatek pielęgnacyjny. Świadczenie to jest przeznaczone dla osób, które ze względu na swój stan zdrowia wymagają stałej opieki lub pomocy innej osoby. Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz samodzielnej egzystencji, bądź ukończyła 75 lat.

Kwota dodatku jest ustalana corocznie w drodze waloryzacji i od marca 2025 r. wynosi 348,31 zł miesięcznie. Kluczowe jest, że osoby, które ukończyły 75. rok życia, nie muszą składać wniosku o jego przyznanie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje dodatek z urzędu, co stanowi znaczne ułatwienie proceduralne dla najstarszych seniorów. Dla osób młodszych warunkiem przyznania dodatku jest przedstawienie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji.

Ważne

Osoby po 75. roku życia nie muszą składać żadnych wniosków o dodatek pielęgnacyjny. Świadczenie to jest przyznawane automatycznie przez ZUS. Dla osób młodszych, kluczowym dokumentem do uzyskania dodatku jest orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji.

Ryczałt energetyczny i jego specyfika

Kolejnym świadczeniem, które może znacząco wesprzeć domowy budżet, jest ryczałt energetyczny. Jest to świadczenie celowe, przeznaczone na pokrycie części opłat za energię elektryczną, gaz i ciepło. Przysługuje ono jednak wyłącznie określonym grupom osób, co jest uregulowane w przepisach prawa. Zgodnie z ustawą z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ryczałt przysługuje:

  • kombatantom,
  • wdowom i wdowcom po kombatantach i osobach represjonowanych,
  • byłym żołnierzom przymusowo zatrudnianym w kopalniach, kamieniołomach oraz batalionach pracy.

Kwota ryczałtu energetycznego od 2025 roku wynosi 312,71 zł miesięcznie. W przeciwieństwie do dodatku pielęgnacyjnego, ryczałt energetyczny nie jest przyznawany z urzędu, a jego uzyskanie wymaga złożenia wniosku wraz z odpowiednią dokumentacją potwierdzającą uprawnienia. Wniosek należy złożyć w odpowiedniej jednostce ZUS.

Wypłata dodatków

Świadczenia te są wypłacane razem z regularną emeryturą. Warto zwrócić uwagę na fakt, że ich łączna suma może stanowić istotny zastrzyk finansowy. W przypadku osoby uprawnionej do obu dodatków, miesięczna kwota wsparcia może przekroczyć 660 zł. W skali roku oznacza to dodatkowe ponad 7 700 zł, co może mieć ogromne znaczenie dla domowego budżetu seniora.

Trzynasta i czternasta emerytura w 2025 roku

W przeciwieństwie do dodatków pielęgnacyjnego i energetycznego, trzynasta i czternasta emerytura są świadczeniami powszechnie znanymi. W 2025 roku ich wysokość została ustalona na 1878,91 zł brutto.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, trzynasta emerytura przysługuje każdemu, kto w dniu 31 marca danego roku ma prawo do wypłaty emerytury lub renty.

Natomiast czternasta emerytura, regulowana ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym w 2023 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, ma nieco bardziej skomplikowane zasady wypłaty. W przypadku tego świadczenia obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że kwota czternastki jest zmniejszana o każdy dodatkowy złoty ponad próg dochodowy.

Przykład

Emeryt, którego podstawowe świadczenie wynosi 3200 zł brutto, przekracza próg 2900 zł brutto o 300 zł. Zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”, kwota jego czternastej emerytury zostanie pomniejszona o 300 zł. Ostatecznie otrzyma on świadczenie w wysokości 1578,91 zł (1878,91 zł - 300 zł).

Podsumowanie i weryfikacja

Podsumowując, system wsparcia dla seniorów w Polsce jest rozbudowany i obejmuje znacznie więcej niż tylko popularne "trzynastki" i "czternastki". Wskazane świadczenia, takie jak dodatek pielęgnacyjny i ryczałt energetyczny, mają charakter stały i comiesięczny, co odróżnia je od jednorazowych wypłat. W kontekście stale rosnących kosztów życia, ich znajomość i umiejętność skorzystania z nich mogą mieć fundamentalne znaczenie dla poprawy sytuacji finansowej seniorów.

W celu weryfikacji uprawnień i złożenia ewentualnych wniosków, zaleca się bezpośredni kontakt z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, który jest organem właściwym do przyznawania i wypłaty tych świadczeń. Szczegółowe informacje oraz formularze wniosków są dostępne na oficjalnej stronie internetowej ZUS.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 2486)

Ustawa z dnia 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz.U. 2023 poz. 140)

Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym w 2023 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz.U. 2023 poz. 1120)

Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. 2023 poz. 2409).