Spis powszechny z 2021 roku dostarczył całą masę danych na temat sytuacji demograficznej Polski. Niestety, w skali całego kraju trudno jest mówić o wielu pozytywnych zmianach od czasu wcześniejszego spisu (z 2011 roku). W niektórych gminach proces starzenia się ludności osiąga wręcz zastraszające tempo. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl sprawdzili, w których gminach odsetek najstarszych mieszkańców jest już bardzo wysoki. Ciekawie prezentuje się też mapa pokazująca gminy z młodą populacją. W tym kontekście chodzi również o prognozy dla lokalnych rynków mieszkaniowych.
Osoby w wieku poprodukcyjnym to potencjalni emeryci
Jeszcze przed sprawdzeniem, jak wygląda struktura wiekowa ludności z poszczególnych gmin, warto wyjaśnić, czym są tzw. ekonomiczne grupy wieku. GUS wyróżnia trzy takie główne grupy jako kryterium przyjmując zdolność do pracy. Wspomniane grupy prezentują się następująco:
- Osoby w wieku przedprodukcyjnym (do 18 lat) - 18,4% ludności Polski w 2021 r.
- Osoby w wieku produkcyjnym (mężczyźni: 18 lat - 64 lata, kobiety: 18 lat - 59 lat) - 59,3% ludności Polski w 2021 r.
- Osoby w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni: min. 65 lat, kobiety: min. 60 lat) - 22,3% ludności Polski w 2021 r.
Jak widać, grupa osób w wieku poprodukcyjnym w dużej mierze pokrywa się z populacją emerytów. Średni, ogólnopolski udział tej grupy wiekowej na poziomie 22,3% wydaje się duży - zwłaszcza gdy porównamy go z odsetkiem dzieci i młodzieży (18,4%). Niestety, wiele części kraju cechuje się jeszcze mniej korzystnymi proporcjami wiekowymi.
W niektórych gminach starsze osoby to już 35% populacji
Szczególnie interesująca może wydawać się odpowiedź na pytanie, w których polskich gminach osoby starsze stanowią największą część populacji. Według wyników spisu powszechnego z 2021 roku, odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym był najwyższy na terenie następujących gmin:
- Orla (gmina wiejska) - 39% osób w wieku poprodukcyjnym
- Dubicze Cerkiewne (gmina wiejska) - 38%
- Czyże (gmina wiejska) - 37%
- Kleszczele (gmina miejsko-wiejska) - 35%
- Ciechocinek (gmina miejska) - 33%
- Duszniki-Zdrój (gmina miejska) - 33%
- Czeremcha (gmina wiejska) - 32%
- Sopot (gmina miejska) - 32%
- Mielnik (gmina wiejska) - 32%
- Narewka (gmina wiejska) - 32%
- Gorzków (gmina wiejska) - 32%
- Narew (gmina wiejska) - 32%
- Polanica-Zdrój (gmina miejska) - 32%
- Bielsk Podlaski (gmina wiejska) - 31%
- Białowieża (gmina wiejska) - 31%
- Ustka (gmina miejska) - 31%
- Milejczyce (gmina wiejska) - 31%
- Skarżysko-Kamienna (gmina miejska) - 31%osób w wieku poprodukcyjnym
Trzy gminy z najwyższym wynikiem znajdują się blisko granicy polsko-białoruskiej i jednocześnie stosunkowo daleko od lokalnego centrum gospodarczego, jakim jest Białystok. Obecność na powyższej liście miast o funkcji turystyczno-wypoczynkowej takich jak Ciechocinek, Duszniki-Zdrój, Sopot, Polanica-Zdrój i Ustka również nie dziwi. Bardziej może niepokoić wynik dotyczący Skarżyska-Kamiennej. Trzeba odnotować, że wysoki odsetek osób w wieku poprodukcyjnym (30%) mają również takie przemysłowe miasta jak Starachowice, Ostrowiec Świętokrzyski oraz Jelenia Góra.
Prosty podział na wschód i zachód Polski nie obowiązuje
Do interesujących wniosków prowadzi również analiza poniższej mapy, na której widzimy gminy z większym od średniej udziałem ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz poprodukcyjnym. Taka prezentacja danych potwierdza, że niekorzystna struktura wiekowa jest nie tylko domeną gmin położonych blisko wschodniej granicy kraju (na terenie województwa lubelskiego oraz podlaskiego). Już wcześniej pojawiły się nazwy trzech miast z tzw. Staropolskiego Okręgu Przemysłowego (Skarżysko-Kamienna, Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski). To kolejny region, w którym problemy demograficzne są coraz bardziej widoczne. Województwo świętokrzyskie ma też inne problematyczne obszary (np. okolice Włoszczowej i Buska-Zdroju). Niekorzystnie prezentuje się także część województwa zachodniopomorskiego oraz dolnośląskiego.
Duże skupiska gmin oznaczonych kolorem zielonym, czyli cechujących się ponadprzeciętnym udziałem dzieci oraz młodzieży widzimy z kolei na terenie Mazowsza, Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego. Nie można też pominąć faktu, że optymistyczny demograficznie, zielony kolor pokrywa częściowo południe województwa śląskiego - jako kontrast m.in. dla Katowic oraz Gliwic. Ciekawym przypadkiem są również okolice Suwałk i Augustowa, które mimo peryferyjnego położenia wyróżniają się udziałem ludności w wieku przedprodukcyjnym przekraczającym krajową średnią.
Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl
