Wcześniej posłowie przyjęli szereg poprawek, doprecyzowując m.in. tytuł ustawy oraz zasady legalizacji pobytu. Zgodnie z jedną z nich, chodzi o prawo pobytu dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli bezpośrednio z terytorium tego kraju w związku z działaniami wojennymi oraz obywateli posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium RP.
Inna z poprawek określa, że wniosek o nadanie PESEL dla dziecka składa jedno z rodziców, opiekun, kurator, opiekun tymczasowy bądź osoba, która sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem. Wprowadzono też przepis, zgodnie z którym możliwe będzie zaopatrzenie gmin w sprzęt niezbędny do wykonywania tych zadań.
Wprowadzono także zapis dotyczący możliwość przyznawania świadczeń pieniężnych i niepieniężnych zgodnie z zasadami i w trybie ustawy o pomocy społecznej oraz wskazując organy odpowiedzialne za ich przyznawanie. Ukraińcy lekarze, którzy zdecydują się pozostać w Polsce otrzymają numer wykonywania zawodu i będą mieć prawo wykonywania świadczeń, finansowanych w ramach kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Wbrew rekomendacji sejmowej Komisji Spraw Wewnętrznych i Administracji, posłowie przyjęli przepisy zakładające wyłączenie odpowiedzialności urzędników z przepisów ustawy o dyscyplinie finansów publicznych na czas konfliktu na Ukrainie, jeżeli działaliby m.in. w celu ochrony życia lub zdrowia wielu osób, w czasie wojny napastniczej przeciwko Polsce lub działań zbrojnych na terytorium RP, terytorium państwa członkowskiego UE, NATO, albo innego państwa graniczącego z Polską lub okupacji na tych terytoriach. Wyłączono także odpowiedzialność, wynikającą z przepisów ustawy prawo przedsiębiorców w przypadku stanu klęski żywiołowej, stanu wyjątkowego, albo stanu wojennego, a także stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Nowelizacja zakłada, że:
- obywatele Ukrainy będą mogli legalnie przebywać w Polsce przez 18 miesięcy. Będzie to dotyczyć osób, które przybyły do Polski bezpośrednio z Ukrainy i zadeklarowały zamiar pozostania na terytorium naszego kraju.
- wprowadzono także ścieżkę dalszej legalizacji pobytu obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną. Osobom, których pobyt na terytorium Polski jest lub był uznawany za legalny, będzie udzielane zezwolenie na pobyt czasowy. Będzie ono udzielne jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji.
- ustawa zakłada nadanie numeru PESEL obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z wojną. Rozwiązanie to pozwoli na realizację szeregu usług publicznych na rzecz tych osób.
- w celu ułatwienia dostępu do usług publicznych online przewiduje się, że wraz z nadaniem numeru PESEL obywatele Ukrainy będą mogli uzyskać profil zaufany.
- uzyskanie numeru PESEL przez obywateli Ukrainy nie wpłynie na kwestię uzyskania polskiego obywatelstwa.
Ustawa zakłada utworzenie Funduszu Pomocy. Środki z niego będą przeznaczone w szczególności na finansowanie lub dofinansowanie zadań związanych z pomocą udzielaną obywatelom Ukrainy.
Jednocześnie zagwarantowany zostanie dostęp obywatelom Ukrainy do polskiego rynku pracy oraz rejestrację w powiatowym urzędzie pracy. Aby skorzystać z tego rozwiązania, pracodawca będzie musiał w ciągu 7 dni powiadomić za pośrednictwem praca.gov.pl właściwy urząd pracy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Obywatele Ukrainy będą mogli również skorzystać z usług rynku pracy w postaci m.in. pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego oraz szkoleń - na takich samych zasadach, jak obywatele polscy.
Obywatele Ukrainy będą mogli także ubiegać się o jednorazowe świadczenie pieniężne na utrzymanie w wysokości 300 zł na osobę. Chodzi w szczególności o pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.
Pomoc obywatelom Ukrainy udzielana przez wojewodów i samorządy może polegać m.in. na zakwaterowaniu czy zapewnieniu całodziennego wyżywienia.
Każdy podmiot, w szczególności osoba fizyczna prowadząca gospodarstwo domowe, która zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną będzie mogła otrzymać świadczenie na podstawie umowy zawartej z gminą. Świadczenie to będzie mogło być wypłacane maksymalnie przez 60 dni, a jego wysokość zostanie określona w rozporządzeniu Rady Ministrów. Zakłada się, że będzie to 40 zł dziennie, czyli ok. 1 200 zł miesięcznie.
Nowe rozwiązania mają wejść w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw i będą obowiązywać, co do zasady, z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r.
