rozwiń >

Mobilizacja wojskowa w Polsce. Czym jest?

Mobilizacja wojskowa to procedura, w ramach której państwo może wezwać obywateli do czynnej służby wojskowej w sytuacji realnego zagrożenia bezpieczeństwa kraju. Jej zakres zależy od decyzji władz. Może dotyczyć całego terytorium Polski lub być ograniczona jedynie do wybranych regionów, jednostek wojskowych bądź grup zawodowych.

Warto podkreślić, że samo posiadanie kategorii "A" nie oznacza automatycznego powołania. O tym, kto otrzyma wezwanie do służby wojskowej, decydują przede wszystkim aktualne potrzeby Sił Zbrojnych oraz charakter ogłoszonej mobilizacji.

Jeśli rząd zdecyduje się na mobilizację powszechną, obejmie ona szerokie grupy obywateli. W przypadku mobilizacji częściowej — tylko wybrane kategorie osób, np. tych z doświadczeniem wojskowym lub określonymi kwalifikacjami potrzebnymi armii.

Mobilizacja wojskowa. Kto pójdzie do wojska w razie wojny w Polsce?

W razie ogłoszenia mobilizacji wojskowej w pierwszej kolejności do służby wojskowej zostaną wezwani ci, którzy mają już doświadczenie lub przygotowanie wojskowe. To przede wszystkim żołnierze rezerwy – zarówno ci, którzy odbyli zasadniczą służbę wojskową, jak i uczestnicy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej czy członkowie Wojsk Obrony Terytorialnej.

Na listach mobilizacyjnych znajdują się też osoby z przydziałem mobilizacyjnym, którym wcześniej wyznaczono konkretne stanowisko w razie konfliktu. W dalszej kolejności powoływani mogą być obywatele, którzy przeszli przeszkolenie wojskowe w ramach studiów, programów edukacyjnych lub szkoleń organizowanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej.

Ostatecznie, jeśli sytuacja w kraju tego wymaga, mobilizacja wojskowa może objąć również osoby, które nigdy wcześniej nie miały kontaktu z wojskiem. Wówczas zostaną one skierowane na krótkie szkolenie przygotowawcze, zanim trafią do jednostek wojskowych.

Kto w razie wojny może w pierwszej kolejności trafić do wojska?

W razie wybuchu wojny pierwsze wezwania do wojska otrzymają osoby, które już znajdują się w ewidencji wojskowej i mają przydział mobilizacyjny. To głównie żołnierze rezerwy pasywnej. W praktyce oznacza to, że państwo w pierwszej kolejności sięgnie po osoby, które mogą natychmiast zasilić jednostki bojowe. Dopiero w kolejnych etapach mobilizacji wezwania mogą otrzymać pozostali obywatele objęci obowiązkiem obrony.

W pierwszej kolejności do wojska wzywani są mężczyźni i kobiety w wieku od 18 do 55 lat, którzy posiadają aktualną kategorię zdolności do służby ("A"). Wśród nich priorytetowo traktowani są specjaliści o umiejętnościach kluczowych dla armii – np. kierowcy ciężarówek, operatorzy maszyn, informatycy, lekarze, ratownicy medyczni, mechanicy, łącznościowcy czy inżynierowie.

Mobilizacja wojskowa w razie wojny. Kto jest zwolniony?

Nie każdy obywatel zostanie powołany do służby w razie wojny. Ustawa o obronie Ojczyzny przewiduje szereg wyjątków, które mają zapewnić funkcjonowanie państwa.

Z obowiązku pełnienia służby wojskowej w czasie mobilizacji wyłączeni są m.in.:

  • posłowie i senatorowie,
  • radni,
  • osoby zajmujące kierownicze stanowiska w państwie,
  • pracownicy kluczowych urzędów, takich jak Narodowy Bank Polski, Centralne Biuro Antykorupcyjne czy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
  • osoby zatrudnione w firmach utrzymujących systemy łączności niezbędne do kierowania bezpieczeństwem narodowym,
  • pracownicy przedsiębiorstw zbrojeniowych oraz firm współpracujących z armią.

Jak wygląda proces powołania do wojska?

Proces powołania do wojska rozpoczyna się w momencie doręczenia wezwania do stawienia się w wojskowym centrum rekrutacji. Po otrzymaniu wezwania obywatel ma obowiązek stawić się w wyznaczonym terminie.

Na miejscu osoba powołania do wojska przechodzi weryfikację danych osobowych, badania lekarskie oraz kwalifikację wojskową, w ramach której ustalana jest jego przydatność do służby. Następnie może otrzymać przydział mobilizacyjny lub zostać skierowany na szkolenie przygotowawcze.

Jakie kary grożą za brak reakcji na wezwanie do wojska?

Brak reakcji na wezwanie do wojska to poważne naruszenie obowiązków wobec państwa. W czasie pokoju może skończyć się grzywną lub karą ograniczenia wolności, ale w przypadku ogłoszenia mobilizacji lub stanu wojny konsekwencje są znacznie surowsze.

Zgodnie z przepisami ustawy o obronie Ojczyzny uchylanie się od obowiązku służby wojskowej w czasie mobilizacji może skutkować:

  • karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat,
  • grzywną w przypadku nieusprawiedliwionego niestawienia się w wyznaczonym terminie,

W skrajnych przypadkach niestawienie się do armii grozi odpowiedzialnością karną za dezercję, jeśli osoba powołana celowo unika kontaktu z wojskiem.