Nowa analiza przeprowadzona przez Międzynarodową Agencję Energii pokazuje aktualny obraz przemysłu czystej energii. Nie bez powodu aktualizuje ona najnowszy raport agencji na temat technologii energetycznych już po kilku miesiącach po jego ogłoszeniu. Produkcja czystych technologii rozwija się tak szybko, że moce produkcyjne energii słonecznej i akumulatorów są teraz na dobrej drodze, aby osiągnąć kamienie milowe określone w scenariuszu MAE do 2030 r., które mają doprowadzić do zerowej emisji netto CO2 do 2050 roku.
Raport szczegółowo opisuje przemysłową charakterystykę różnych technologii. Można pogrupować je według dwóch zmiennych. Pierwszą z nich jest ich względna skala produkcji w 2021 r. Dwa lata temu istniejące technologie wytwarzania energii słonecznej, wiatrowej i z pomp ciepła, zapewniały około jednej czwartej sprzętu potrzebnego do osiągnięcia zerowej emisji netto, według IEA. Jednak w tym samym roku zdolność do produkcji baterii i elektrolizerów wodoru była znacznie niższa, niż wymagałoby osiągnięcie wspomnianego celu.
Drugą zmienną jest tempo, w jakim zwiększała się moc od 2021 roku. Najbardziej wzrosło tempo produkcji energii słonecznej. Już przed zakończeniem 2022 r. osiągnęło już poziomy zbliżone do tych, które gwarantują osiągnięcie celu. Jeżeli dodamy tegoroczne zapowiedzi, moce elektrowni słonecznych z łatwością przekroczą w 2030 roku założenia modelu MAE.
Zdolność produkcji baterii wzrosła w stopniu, który umożliwia osiągnięcie zerowej emisji netto w 97 proc. (z 6 proc.), włączając w to dane z pierwszego kwartału. W przypadku elektrolizerów to wzrost z 4 do prawie 60 proc.
/>
Z drugiej strony moce wytwarzane przez pompy ciepła i turbiny wiatrowe nie wzrosły znacząco od 2021 roku. Dzisiejsze zdolności produkcyjne pomp ciepła wystarczyłaby do osiągnięcia jedynie około dwóch piątych celu zerowej emisji netto. Dzisiejsze zdolności produkcyjne wiatraków gwarantują osiągnięcie zaledwie 29 proc. zerowej emisji netto w 2030 roku.
Różne tempo marszu ku zerowej emisji
Wspomniane technologie możemy podzielić na trzy kategorie. Moce pochodzące z energii słonecznej rosną znacząco i szybko. Zdolności produkcyjne akumulatorów i elektrolizerów znacznie odbiegają od wymaganej skali, ale szybko rosną. W przypadku turbin wiatrowych i pomp ciepła jesteśmy bliżej zerowej emisji netto, ale postęp jest tu wolniejszy.
Innym ciekawym wnioskiem z raportu jest to, że szybki wzrost i produkcja na dużą skalę idą w parze. Z grubsza szacuje się, że ponad 800 milionów pojedynczych modułów fotowoltaicznych i wiele miliardów oddzielnych ogniw, które składają się na każdy z nich, wyprodukowały w zeszłym roku na 368 gigawatów energii. W związku z tym roczna produkcja ogniw jest liczona w miliardach. Z drugiej strony globalny sektor wiatrowy zainstalował w 2022 r. nieco ponad 20 tys. turbin na lądzie i mniej niż 1200 na morzu. Pompy ciepła i elektrolizery plasują się gdzieś pomiędzy, wyprodukowano i sprzedano miliony jednostek.
Ale nawet w mniej optymistycznym scenariuszu, planiści, decydenci i twórcy projektów powinni również mieć pewność, że produkcja będzie wystarczająca, aby osiągnąć kamienie milowe dojścia do zerowej emisji netto do 2030 r., nawet jeśli niektóre sektory nie produkują na pełnych obrotach.
Według MAE dzisiejsze fabryki paneli fotowoltaicznych mają wskaźnik efektywności wykorzystania na poziomie 40 proc., co oznacza, że łącznie produkują mniej niż połowę całkowitej liczby modułów fotowoltaicznych, które teoretycznie mogłyby dostarczyć. Gdyby wszystkie istniejące i planowane fabryki działały w takim stopniu, produkowałyby około 650 gigawatów modułów rocznie, co odpowiada zerowej trajektorii netto MAE do roku 2030.
W świecie produkcji czystej energii siedem lat to długi czas. Fabryki specjalizujące się w dekarbonizacyjnych technologiach charakteryzują „stosunkowo krótkie terminy realizacji – zarówno w przypadku ogłoszeń, jak i budowy”, podkreśla MAE. Innymi słowy, chociaż moce produkcyjne technologii wiatrowej, pomp ciepła i elektrolizerów nie są dziś gotowe, aby sprostać wymaganiom zerowej emisji netto, powinny być w stanie nadrobić zaległości w przyszłości.