ZUS wypłaci 1878,91 zł od 1 marca. Te choroby uprawniają do świadczenia - lista

Renta socjalna to jedno z kluczowych świadczeń dla osób, które z powodu choroby nie mogą podjąć pracy zarobkowej. Przyznawana jest na określonych zasadach i podlega limitom dorabiania, które zmieniają się co kilka miesięcy. W artykule wyjaśniamy, komu przysługuje to świadczenie, kto je wypłaca oraz jakie są aktualne przepisy dotyczące dodatkowych dochodów.

Czym jest renta socjalna? Podstawa prawna

Renta socjalna to świadczenie pieniężne przeznaczone dla osób pełnoletnich, które zostało wprowadzone na mocy ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej, a jego realizacją zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Świadczenie może być przyznawane na stałe lub na czas określony, w zależności od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Obecnie w Polsce rentę socjalną pobiera kilkaset tysięcy osób. Świadczenie to jest przyznawane osobom spełniającym określone warunki, niezależnie od ich wcześniejszej aktywności zawodowej.

Ile wynosi renta socjalna? Wyższa kwota od 1 marca 2025

Renta socjalna to świadczenie finansowane z budżetu państwa, które podlega corocznej waloryzacji. Do 28 lutego 2025 roku wysokość renty socjalnej wynosiła 1780,96 zł brutto, co przekładało się na około 1620,67 zł netto. Od 1 marca 2025 roku, w wyniku waloryzacji o wskaźnik 5,5 proc, wysokość renty socjalnej wzrośnie o 97,95 zł brutto. Tym samym:

• od 1 marca 2025 r. renta socjalna wyniesie 1878,91 zł brutto
• od 1 marca 2025 r. renta socjalna wyniesie około 1715 zł netto.

Renta socjalna podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT), a także obowiązkowej składce na ubezpieczenie zdrowotne - dlatego też kwota netto (na rękę) jest niższa. Obecnie obowiązują następujące potrącenia:

• Podatek dochodowy – pobierana jest zaliczka na podatek w wysokości 12% podstawy opodatkowania,
• Składka zdrowotna – wynosi 9% podstawy wymiaru.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca rentę socjalną co miesiąc, zgodnie z ustalonym harmonogramem wypłat świadczeń.

Kto może otrzymać rentę socjalną w 2025 roku?

Aby uzyskać rentę socjalną, konieczne jest spełnienie określonych wymagań dotyczących stanu zdrowia i wieku. O świadczenie mogą się ubiegać osoby pełnoletnie, u których lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska stwierdziły całkowitą niezdolność do pracy wynikającą z naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18. roku życia,
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia,
• w trakcie kształcenia w szkole doktoranckiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Renta socjalna może być przyznana na stałe, jeśli całkowita niezdolność do pracy jest trwała. Może być również przyznana na czas określony w sytuacji, gdy niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Istotne jest, że prawo do świadczenia nie jest uzależnione od miejsca zamieszkania – przysługuje ono także Polakom czasowo przebywającym za granicą.

Całkowita niezdolność do pracy – kiedy może zostać orzeczona?

Całkowita niezdolność do pracy to warunek konieczny otrzymania renty socjalnej. Jest to stan, w którym osoba nie jest zdolna do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej ze względu na naruszenie sprawności organizmu. Ocenia ją lekarz orzecznik ZUS, a w razie odwołania - komisja lekarska ZUS, na podstawie obowiązujących przepisów i dokumentacji medycznej. Podstawą prawną do wydawania orzeczeń jest ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118 z późn. zm.).

Do całkowitej niezdolności do pracy mogą prowadzić różne choroby i schorzenia, w tym:

• wrodzone lub nabyte wady układu nerwowego (np. porażenie mózgowe, padaczka lekooporna),
• zaawansowane choroby sercowo-naczyniowe (np. niewydolność serca w stadium zaawansowanym),
• choroby onkologiczne w stadium zaawansowanym,
• schorzenia psychiczne i neurorozwojowe (np. schizofrenia, spektrum autyzmu, zaburzenia afektywne dwubiegunowe),
• choroby genetyczne i metaboliczne (np. mukowiscydoza, dystrofia mięśniowa Duchenne'a),
• ciężkie uszkodzenia narządu ruchu (np. amputacje, stwardnienie rozsiane w zaawansowanym stadium).

Ocena niezdolności do pracy uwzględnia dokumentację medyczną, wyniki badań diagnostycznych oraz opinię specjalistów. W przypadku niezgodności co do orzeczenia, ubezpieczony może się odwołać do komisji lekarskiej ZUS, a następnie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Te osoby nie dostaną renty socjalnej [LISTA]

Nie każdy, kto spełnia kryteria zdrowotne, może liczyć na przyznanie świadczenia. Renta socjalna nie przysługuje osobom, które:

• mają ustalone prawo do emerytury,
• pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• otrzymują świadczenie przedemerytalne, zasiłek przedemerytalny lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• pobierają świadczenia rentowe z instytucji zagranicznych,
• są właścicielami lub posiadaczami nieruchomości rolnej o powierzchni przekraczającej 5 ha przeliczeniowych,
• przebywają w areszcie tymczasowym lub odbywają karę pozbawienia wolności.

W przypadku osób uprawnionych zarówno do renty socjalnej, jak i renty rodzinnej, łączna wysokość obu świadczeń nie może przekroczyć 5342,88 zł brutto. Jeśli suma ta zostanie przekroczona, renta socjalna zostanie obniżona, ale nie może być niższa niż 178,96 zł brutto.

Praca na rencie socjalnej - nowe limity 2025

Pobieranie renty socjalnej nie wyklucza możliwości podjęcia pracy, jednak istnieją limity dochodowe, po przekroczeniu których świadczenie może zostać zmniejszone lub zawieszone. Progi dochodowe są aktualizowane co trzy miesiące.

Od 1 grudnia 2024 r. do końca lutego 2025 r. obowiązują następujące limity:

• 5713,20 zł brutto – przekroczenie tej kwoty skutkuje zmniejszeniem renty socjalnej,
• 10 610,20 zł brutto – przekroczenie tej kwoty skutkuje zawieszeniem wypłaty świadczenia.

Od 1 marca 2025 r. do końca maja 2025 roku obowiązują następujące limity:

• 5 850,00 zł brutto miesięcznie – zarobki do tej kwoty nie wpłyną na wysokość renty.
• 10 870,00 zł brutto - przekroczenie tej kwoty skutkuje zawieszeniem wypłaty renty socjalnej.

W 2025 roku obowiązują również limity roczne: łączny dopuszczalny przychód wyniesie 70 200,00 zł brutto, a maksymalny – 130 440,00 zł brutto. Osoby dorabiające muszą pamiętać o obowiązku informowania ZUS o uzyskanych dochodach, gdyż przekroczenie limitów może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia z umowy o pracę i umowy zlecenia, jak i dochodów z działalności gospodarczej oraz wynagrodzenia z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej.

Renta socjalna 2025. Obowiązek rozliczenia z ZUS

Każdy, kto w 2024 roku dorabiał do renty socjalnej, ma obowiązek poinformowania ZUS o swoich dochodach do końca lutego 2025 roku. Dotyczy to m.in. wynagrodzeń z umów o pracę i zlecenia oraz dochodów z działalności gospodarczej. Osoby prowadzące własną firmę składają oświadczenie o dochodach, natomiast pracownicy dostarczają zaświadczenie od pracodawcy.

Warto pamiętać, że ZUS dokonuje rozliczenia świadczenia w sposób najbardziej korzystny dla rencisty – może to być zarówno rozliczenie roczne, jak i miesięczne. Nawet jeśli w poszczególnych miesiącach dochód przekraczał limit, to w ujęciu rocznym świadczenie może nie zostać obniżone.

Renta socjalna 2025 - podsumowanie

Renta socjalna to świadczenie dla osób całkowicie niezdolnych do pracy, niezależnie od ich stażu pracy czy dochodów. Od 1 marca 2025 roku wyniesie 1878,91 zł brutto. Choć można dorabiać do renty, obowiązują ścisłe limity dochodowe, których przekroczenie może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia. Osoby dorabiające muszą również pamiętać o corocznym rozliczeniu z ZUS, które należy złożyć do końca lutego każdego roku.