Chiny są największym światowym producentem galu i germanu. Od przyszłego miesiąca oba metale mają podlegać ograniczeniom eksportowym. Unia Europejska sprowadza z Chin 71 proc. galu i 45 proc. germanu.
Decyzja Pekinu nastąpiła kilka tygodni po tym, jak Wspólnota przedstawiła nową strategię bezpieczeństwa gospodarczego, która ma na celu nadzór nad eksportem krytycznych technologii i może ograniczyć inwestycje Wspólnoty na innych rynkach w imię bezpieczeństwa narodowego.
Strategia bezpieczeństwa gospodarczego UE jest częścią odpowiedzi na rosnące wewnętrzne naciski na wzmocnienie bezpieczeństwa, ponieważ kraje takie jak Chiny i Rosja coraz częściej wykorzystują handel i kontrolę krytycznych linii dostaw do realizacji celów politycznych, a nawet wojskowych.
Rosyjska lekcja
UE odebrała dotkliwą lekcję, kiedy w zeszłym roku Rosja najechała Ukrainę. Rosyjska inwazja wywołała gwałtowny wzrost inflacji i obawy, że całe gałęzie unijnego przemysłu mogą upaść z powodu niedoborów energii.
Kraje Wspólnoty rzuciły się do pozyskiwania nowych źródeł ropy i gazu z innych kierunków, jednak niektóre kraje były nadmiernie uzależnione od taniej rosyjskiej ropy i gazu.
Podobny scenariusz realizuje się również w polityce UE wobec Chin. Niektóre kraje nie chcą narażać swoich stosunków handlowych z drugą co do wielkości gospodarką świata.
/>
Chiński rynek konsumencki o wartości 6,8 biliona dolarów jest kluczowym miejscem docelowym dla europejskiego eksportu samochodów, farmaceutyków i maszyn. Niemieccy producenci samochodów (Volkswagen, Mercedes-Benz i BMW) zbudowali dziesiątki fabryk w Chinach i sprzedają obecnie w Chinach więcej pojazdów niż na jakimkolwiek innym rynku.
Trudna droga do niezależności
Stany Zjednoczone naciskały na Europę, by ta zajęła twarde stanowisko wobec Pekinu. Także przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen przekonywała, że blok musi „zmniejszyć ryzyko” w relacji z Chinami.
W marcu UE wprowadziła ustawę o surowcach krytycznych, która ma na celu ułatwienie finansowania i wydawania pozwoleń na nowe projekty wydobywcze i rafineryjne oraz nawiązanie sojuszów handlowych w celu zmniejszenia zależności bloku od chińskich dostawców. Stany Zjednoczone i Europa również chciały założyć „klub kupujących”, aby zawrzeć umowy na dostawy oraz partnerstwa inwestycyjne z krajami produkującymi.
Państwa członkowskie wprowadzają jeszcze ostrzejsze środki. Holenderski rząd ogłosił w zeszłym tygodniu, że uniemożliwi ASML Holding NV – firmie mającej niemalże monopol na produkcję maszyn potrzebnych do produkcji najbardziej zaawansowanych półprzewodników – sprzedaż części sprzętu firmy do Chin.
/>
Skarga do Światowej Organizacji Handlu
Komisja, organ wykonawczy UE, mogłaby stawić czoła nowym chińskim ograniczeniom eksportowym na drodze postępowania rozstrzygającego w Światowej Organizacji Handlu (WTO) z siedzibą w Genewie.
Taki spór może jednak zająć lata. Co więcej, twierdzenie Chin, że podjęte środki dotyczące ograniczeń eksportowych są niezbędne dla bezpieczeństwa narodowego, może uruchomić prawną lukę, która pozwala rządom na podjęcie „wszelkich działań, które uznają za niezbędne do ochrony swoich podstawowych interesów bezpieczeństwa”.
/>
Zagrożona dekarbonizacja gospodarki
Eskalacja napięć z Chinami może zagrozić zdolności UE do przekształcenia gospodarki w bardziej przyjazną dla środowiska.
Chiński ruch pojawia się, gdy UE rozpoczyna bezprecedensowy przegląd mający na celu wyeliminowanie emisji dwutlenku węgla w całej gospodarce, od produkcji energii po rolnictwo i transport. Zielony Ład, którego celem jest uczynienie regionu neutralnym dla klimatu do 2050 r., będzie wymagał dostępu do ogromnych ilości krytycznych materiałów używanych we wszystkim, od paneli słonecznych po pojazdy elektryczne.