Tych 276 leków może zabraknąć w aptekach. Sprawdź, czy ich używasz - aktualna lista [MAJ 2025]

Ministerstwo Zdrowia opublikowało najnowszą tzw. listę antywywozową — zestawienie leków zagrożonych brakiem dostępności na polskim rynku. W maju 2025 roku znalazło się na niej aż 276 pozycji. To o blisko 40 więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Lista obejmuje leki stosowane w leczeniu cukrzycy, chorób serca, astmy, a także preparaty dla dzieci i silne środki przeciwbólowe. W artykule znajdziesz analizę najważniejszych grup leków, przyczyny braków oraz porady, co robić w razie niedostępności danego preparatu.

Co to jest lista antywywozowa i dlaczego powstaje?

Lista antywywozowa to oficjalny wykaz leków, których nie wolno wywozić poza granice Polski. Tworzona jest co dwa miesiące na podstawie danych z aptek, przekazywanych do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. Jeśli w danym województwie lek jest niedostępny w co najmniej 5% aptek, zostaje objęty zakazem eksportu. Podstawą prawną tego mechanizmu jest art. 37av ustawy Prawo farmaceutyczne (Dz.U. 2001 nr 126 poz. 1381) – link do ustawy.

Celem listy jest ochrona pacjentów przed skutkami tzw. odwróconego łańcucha dystrybucji, czyli procederu wywozu leków za granicę, gdzie można sprzedać je znacznie drożej. Choć lista ma charakter zabezpieczający, jej opublikowanie wskazuje na rzeczywiste braki w hurtowniach i aptekach.

Leki przeciwcukrzycowe i hormonalne: Ozempic i insuliny

Wśród najważniejszych preparatów na liście antywywozowej znalazły się leki dla diabetyków. Dotyczy to nie tylko klasycznych insulin, ale także coraz popularniejszego leku Ozempic (semaglutyd), który od 2022 r. wykazuje gwałtowny wzrost zapotrzebowania — również wśród osób stosujących go niezgodnie z przeznaczeniem, do redukcji masy ciała.

Zagrożone preparaty to m.in.:

• Ozempic (semaglutyd)
• Abasaglar, Actrapid Penfill, Apidra, Gensulin, Humalog
• Lantus SoloStar, Tresiba, Toujeo

Braki te są szczególnie niepokojące, bo dotyczą leków niezbędnych dla osób z cukrzycą typu 1 i 2. Przerwanie terapii insulinowej może prowadzić do powikłań zagrażających życiu.

Leki kardiologiczne i przeciwzakrzepowe: nie tylko dla seniorów

Na liście znalazło się także wiele preparatów stosowanych w leczeniu chorób serca i układu krążenia. W kontekście starzejącego się społeczeństwa i rosnącej liczby pacjentów kardiologicznych (ponad 8 mln Polaków z nadciśnieniem, wg danych GUS), jest to bardzo poważny problem.

Wśród zagrożonych leków:

• Pradaxa – nowoczesny lek przeciwzakrzepowy
• Ramipril, Bisocard, Nebivolol – leki na nadciśnienie
• Amiodaron, Metocard – stosowane przy zaburzeniach rytmu serca

Leki i preparaty dla dzieci: mleka specjalistyczne, hormony wzrostu

Lista antywywozowa obejmuje także preparaty mleko zastępcze i leki hormonalne, stosowane u dzieci z alergiami pokarmowymi lub zaburzeniami wzrostu. Brak tych produktów to problem nie tylko medyczny, ale i społeczny – obciąża psychicznie rodziców i może opóźniać rozwój dzieci.

Szczególnie istotne są:

• Neocate, Nutramigen, Bebico – specjalistyczne mleka
• Norditropin, Genotropin – hormony wzrostu

W przypadku dzieci nawet krótkie przerwy w terapii mogą prowadzić do nieodwracalnych skutków zdrowotnych.

Leki na astmę, alergie i choroby płuc: poważne braki w sezonie pylenia

W szczycie sezonu alergicznego szczególnie dotkliwe są niedobory leków stosowanych przy astmie i alergiach. W maju, gdy poziom pyłków roślin w powietrzu osiąga rekordy, problemy z oddychaniem mogą nasilić się u milionów Polaków.

Na liście zagrożonych znajdują się m.in.:

• Symbicort, Seretide, Salbutamol, Berodual – leki wziewne
• Zyrtec, Aerius, Xyzal – leki przeciwhistaminowe

Braki tych leków mogą prowadzić do zaostrzeń astmy i konieczności hospitalizacji.

Antybiotyki i silne środki przeciwbólowe: krytyczne braki

Wykaz obejmuje również wiele popularnych antybiotyków oraz silnych leków opioidowych stosowanych w leczeniu bólu nowotworowego.

Najważniejsze z nich to:

• Amoksiklav, Zinnat, Cipronex
• MST Continus, Durogesic, Transtec – zawierające morfinę i fentanyl

W przypadku pacjentów onkologicznych brak dostępu do leków opioidowych to nie tylko pogorszenie jakości życia, ale realne cierpienie.

Leki psychiatryczne i neurologiczne

Z listy majowej wynika, że dużą grupę stanowią leki stosowane w leczeniu schizofrenii, ADHD, padaczki oraz choroby Parkinsona. Brak ciągłości terapii w tych przypadkach może prowadzić do nawrotu objawów, hospitalizacji, a nawet zagrożenia życia.

Ważne przykłady z listy:

• Abilify Maintena, Rispolept Consta, Zypadhera – leki długodziałające w schizofrenii
• Concerta, Medikinet, Atenza, Symkinet MR – stosowane w ADHD (głównie u dzieci i młodzieży)
• Tegretol CR, Finlepsin retard, Sabril, Diacomit – leki przeciwpadaczkowe
• Madopar, Selegilina, Amantadyna – stosowane w chorobie Parkinsona (np. Madopar HBS, Madopar 250 mg)

To kategoria szczególnie wrażliwa – pacjenci neurologiczni i psychiczni potrzebują stabilności leczenia. Brak dostępności może prowadzić do dramatycznych konsekwencji nie tylko zdrowotnych, ale i społecznych.

Immunoglobuliny i preparaty specjalistyczne

W wykazie znajdują się także preparaty immunoglobulin, stosowane w leczeniu wrodzonych niedoborów odporności, a także po przeszczepach i u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi. To leki trudne do zastąpienia, często sprowadzane w ramach importu docelowego.

Najważniejsze z nich:

• Kiovig, Hizentra, Privigen, HyQvia, Cuvitru – immunoglobuliny dożylnie lub podskórnie
• Octagam, Ig Vena, Flebogamma DIF – dostępne w wielu objętościach
• Rhophylac, Gamma anty-D – dla kobiet Rh- u ciężarnych, zapobiegają konfliktowi serologicznemu

Brak dostępu do tych leków oznacza zwiększone ryzyko infekcji, komplikacji transplantologicznych i zagrożenia dla noworodków.

Hormony płciowe i antykoncepcja: kłopot nie tylko dla kobiet

Nie zabrakło też leków hormonalnych stosowanych w terapii hormonalnej (HTZ) oraz środków antykoncepcyjnych. Ich niedobór może zaburzyć cykl leczenia i wpłynąć na jakość życia tysięcy kobiet w Polsce.

Zagrożone preparaty:

• Angeliq, Femoston conti, Activelle, Systen Conti – hormonalna terapia zastępcza
• Rigevidon, Qlaira, Zoely – antykoncepcja doustna
• Gonal-f, Ovitrelle, Menopur – leki wspomagające płodność

Choć to leki niekrytyczne w sensie ratującym życie, ich brak wpływa na zdrowie psychiczne, stabilność cyklu hormonalnego, a w przypadku terapii niepłodności – na efekty leczenia.

Pełna lista leków zagrożonych brakiem dostępności w aptekach znajduje się poniżej:

Co zrobić, jeśli Twój lek jest na liście antywywozowej?

Choć lista nie oznacza natychmiastowego braku leku w aptece, warto:

• Sprawdzić dostępność online – np. przez serwisy typu GdziePoLek.pl
• Skonsultować się z lekarzem – w razie problemu z dostępnością może przepisać zamiennik
• Zgłosić braki – do GIF przez formularz na stronie gov.pl/gif