Uznański-Wiśniewski w ogniu hejtu. Przyjął nazwisko żony i wylała się fala pogardy

Oto jak osobista decyzja dotycząca nazwiska potrafi stać się paliwem dla internetowego linczu. W artykule wyjaśniamy, kim jest Sławosz Uznański-Wiśniewski, z jakich kręgów popłynął hejt, jakie przepisy prawa pozwalają mężczyznom zmieniać nazwisko po nazwisko po ślubie oraz co to mówi o polskim społeczeństwie w 2025 roku.

Afera wokół nazwiska Uznańskiego-Wiśniewskiego - o co chodzi?

Gdy w maju 2025 r. ogłoszono, że dr Sławosz Uznański jako drugi Polak w historii poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną, media obiegła fala zachwytu. Jednak radość z sukcesu szybko przysłonił... temat nazwiska. Uznański zdecydował się bowiem, wraz z żoną posłanką PO Aleksandrą Wiśniewską, przyjąć podwójne nazwisko: Uznański-Wiśniewski i Wiśniewska-Uznańska. To wystarczyło, by konserwatywne kręgi medialne rozpętały burzę.

Szczególnie głośny stał się komentarz dziennikarza Konrada Hryszkiewicza (wPolsce.pl), który napisał na X: "Jednak mimo wszystko trochę cringe, że przyjął nazwisko żony". W sieci pojawiły się określenia takie jak "pizduś", "pantoflarz" czy "symbol upadku męskości". Wpis wywołał reakcje zarówno krytyczne, jak i wspierające.

Martyna F. Zachorska, językoznawczyni i autorka profilu "Pani od feminatywów" skomentowała: "Możesz być wybitnym inżynierem i polecieć w kosmos, ale i tak będą ci wytykać nazwisko po żonie". Głos zabrała także Karolina Wasielewska z bloga GirlsGoneTech: "Ilu z was spełnia warunki, by polecieć w kosmos, skoro dla was wyznacznikiem męskości jest danie komuś po twarzy?".

Kiedy mężczyzna może zmienić nazwisko po ślubie?

Polskie prawo dopuszcza zmianę nazwiska po ślubie zarówno przez kobiety, jak i przez mężczyzn. Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego:

Możliwe opcje to:

• przyjęcie nazwiska współmałżonka,
• pozostanie przy swoim nazwisku,
• przyjęcie nazwiska dwuczłonowego (np. Uznański-Wiśniewski).

Zmiana nie wymaga decyzji administracyjnej, wystarczy oświadczenie przy składaniu przysięgi małżeńskiej. Jednak po zmianie konieczna jest aktualizacja dokumentów tożsamości. Paszport i dowód osobisty są ważne jeszcze przez 120 dni od zgłoszenia zmiany danych w rejestrze PESEL.

Dlaczego mężczyźni decydują się na przyjęcie nazwiska żony?

Jak tłumaczy mec. Małgorzata Woźniak w rozmowie z "Rzeczpospolitą", mężczyźni przyjmują nazwiska żon rzadko, ale z konkretnych powodów:

• ich własne nazwisko jest wstydliwe,
• chcą zerwać więzi z ojcem,
• chcą uhonorować matczyną linię rodziny,
• zależy im na symbolicznym wyrazie partnerstwa.

W ostatnich latach odnotowuje się wzrost takich przypadków, zwłaszcza wśród młodych mężczyzn z dużych miast. Z danych Ministerstwa Cyfryzacji wynika, że w 2023 roku ponad 1200 mężczyzn przyjęło nazwisko żony lub utworzyło podwójne.

Podwójne nazwiska w polskim prawie. Co warto wiedzieć?

Zgodnie z art. 88 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, podwójne nazwisko może składać się maksymalnie z dwóch członów. Nie można więc przyjąć nazwiska np. trójczłonowego.

Nazwisko dwuczłonowe może też przejść na dzieci. Jeśli rodzice mają różne nazwiska, muszą ustalić, które (lub jakie połączenie) będzie nosić ich dziecko. Co istotne, zmiana nazwiska po ich dziecko. Co istotne, zmiana nazwiska po \u015lubie nie wymaga zmiany nazwiska dziecka z poprzedniego związku.

W przypadku Uznańskiego-Wiśniewskiego i Wiśniewskiej-Uznańskiej wybór nazwiska miał zapewne charakter równoprawnego partnerstwa.

Skąd tak silna reakcja społeczna? Komentarz specjalistów

Hejt, który dotknął Sławosza Uznańskiego, ujawnia głębszy problem społeczny: w Polsce nadal funkcjonuje wąsko pojmowany model męskości oparty na dominacji i tradycji. W 2025 roku osobista decyzja astronauty wywołuje reakcje jak z innej epoki.

Zdaniem ekspertów, takie zjawiska wpisują się w szerszy kontekst walki kulturowej. Konserwatywne środowiska postrzegają wybory niestandardowe jako zagrożenie dla tradycyjnego ładu społecznego. Podwójne nazwisko staje się tu nie tyle kwestią administracyjną, co polityczną i ideologiczną.

Partnerstwo w nazwisku a partnerstwo w związku

Z psychologicznego punktu widzenia wspólne nazwisko lub jego hybryda może wzmacniać poczucie równości i jedności w związku. Nie jest to jednak rozwiązanie dla każdego. Kluczowa jest świadoma decyzja partnerów i wzajemne zrozumienie.

Jak pokazują dane GUS, w 2023 r. zawarto 158 tys. małżeństw. Z tego około 3 proc. par zdecydowało się na nazwisko inne niż klasyczne przyjęcie przez żonę nazwiska męża. Wśród nich rośnie liczba przypadków, gdy to mężczyzna zmienia nazwisko.