Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Założenia edukacji zdrowotnej
Edukacja zdrowotna to przedmiot, który od początku roku szkolnego 2025/2026 zastępuje wychowanie do życia w rodzinie. Jak sama jego nazwa wskazuje - ma on skupiać się na szeroko rozumianym zdrowiu. Mowa dokładniej o wymiarach: fizycznym, psychicznym, społecznym, seksualnym i środowiskowym i to na wszystkich etapach życia.
Realizacja przedmiotu ma mieć miejsce w szkołach podstawowych, w klasach IV-VIII w wymiarze jednej godziny tygodniowo. Co więcej, w ósmej klasie liczba zajęć jest ograniczona tylko do pierwszego semestru. W szkołach ponadpodstawowych (licea, technika, szkoły zawodowe) ma być on realizowany w wymiarze jednej godziny tygodniowo i tylko przez dwa lata. W ten sposób MEN chce uniknąć przeładowania planu zajęć nadmierną liczbą zajęć.
Jasny podział zagadnień na edukacji zdrowotnej
Podstawa programowa edukacji zdrowotnej przewiduje naukę w dziewięciu obszarach tematycznych związanych ze zdrowiem. Chodzi tutaj o naukę dobrych praktyk z zakresu profilaktyki aktywności fizycznej czy wartości postaw. Wszystkie obszary, które mają być poruszane, prezentują się następująco:
- Zdrowie fizyczne,
- Aktywność fizyczna,
- Odżywianie,
- Wartości i postawy,
- Zdrowie psychiczne,
- Zdrowie seksualne,
- Zdrowie społeczne,
- Zdrowie środowiskowe
- Profilaktyka uzależnień oraz internet
Jest jeszcze jeden obszar i ten różny jest w zależności od tego, w jakim wieku znajdują się uczniowie. Dzieci w szkołach podstawowych będą uczyć się o dojrzewaniu, w placówkach ponadpodstawowych zaś poruszana będzie tematyka ochrony zdrowia. Podstawa programowa dokładnie opisuje przy tym wymagania dotyczące wiedzy i umiejętności, które powinni posiąść uczniowie w ramach tychże zajęć.
Dokładne wymagania dotyczące edukacji zdrowotnej w szkołach
Program edukacji zdrowotnej a edukacja seksualna w szkołach podstawowych
W ramach edukacji zdrowotnej w szkołach podstawowych dzieci zostaną dokładnie zapoznane z tym, jak dokładnie przebiega proces dojrzewania. Zagadnienia, które mają być poruszane to m.in. kwestia trądziku, zmian w posturze i ogólnym wyglądzie, nocnych polucjach, pierwszych miesiączkach czy niektórych przypadłościach. Poruszona zostanie m.in. kwestia bezpieczeństwa, w tym także tego, które zachowania można uznać za przekraczanie granic.
Program edukacji zdrowotnej a edukacja seksualna w szkołach ponadpodstawowych
W kwestii edukacji seksualnej na poziomie ponadpodstawowym wyjaśnione zostaną zagadnienia dotyczące antykoncepcji (możliwości i ich poprawne stosowanie), profilaktykę chorób przenoszonych drogą płciową. Uczniowie mają także dowiedzieć się o możliwościach badań, które mogą wykonywać. Na tym etapie uczniowie powinni znać także takie pojęcia jak poronienie czy aborcja; w tym drugim przypadku dochodzi też kwestia poznania uwarunkowań moralnych, prawnych i zdrowotnych tego czynu.
Dodatkowe zagadnienia fakultatywne
Poza wymienionymi do tej pory elementami edukacji zdrowotnej MEN wymaga od nauczycieli dodatkowego zrealizowania jednego z kilku zagadnień fakultatywnych dla danego obszaru. Chodzi przede wszystkim o poszerzenie wiedzy uczniów w pewnym zakresie w oparciu o ich zainteresowania, uwarunkowania lokalne lub chociażby bieżące wydarzenia.
"Ważnym kryterium doboru przykładów w takich wymaganiach powinna być ich podstawa naukowa. Intencją sformułowania wymagań fakultatywnych jest możliwość dostosowania przez nauczyciela wymagań szczegółowych do kontekstu społeczności lokalnej i szkoły, poziomu już posiadanej wiedzy i umiejętności uczniów, ich zainteresowań oraz ułatwienie omówienia z uczniami wydarzeń bieżących. Istotne jest natomiast, aby zajęcia były prowadzone nurcie pedagogiki pozytywnej, tak aby wzmacniały u uczniów motywację, samodyscyplinę oraz poczucie własnej skuteczności w zakresie podejmowania zachowań prozdrowotnych i unikania zachowań ryzykownych" czytamy w rozporządzeniu MEN dot. edukacji zdrowotnej.
W tej kwestii nauczyciel, mają taką swobodę może zrealizować nie tylko tematy stricte zdrowotne lub odnoszące się do edukacji seksualnej, ale także posłużyć się bieżącymi wydarzeniami w kraju lub na świecie, aby lepiej zobrazować uczniom procesy, zjawiska lub zdarzenia, które mają miejsce. Za przykład mogą tutaj posłużyć chociażby kwestie związane z profilaktyką zdrowia psychicznego i przeprowadzenie zajęć dt. tego, jak radzić sobie ze stresem, presją czy hejtem w internecie.
Wymagania dla nauczycieli edukacji zdrowotnej i kwestia podręczników
Nauczycielem edukacji zdrowotnej może zostać osoba, która ukończyła studia I i II stopnia lub jednolite magisterskie w zakresie edukacji zdrowotnej. Dodatkowo musi ona posiadać przygotowanie pedagogiczne. Nie jest to jednak warunek obligatoryjny, bo do prowadzenia zajęć dopuszczone są osoby, które mają inne wykształcenie, ale posiadają przygotowanie pedagogiczne oraz mają studia podyplomowe z zakresu edukacji zdrowotnej.
Dodatkową grupą, która takie zajęcia może realizować, są ludzie po studiach medycznych, pielęgniarskich czy ratowniczych, ale także osoby, które kończyły studia zakresu zdrowia publicznego. Co więcej, stosowne kwalifikacje do przeprowadzania zajęć mają również nauczyciele przedmiotów takich jak biologia, przyroda, WF, WDŻ oraz nauczyciele-psycholodzy.
Jednocześnie warto nadmienić, że realizacja programu może odbywać się z pomocą podręczników, ale nie jest to wymóg. Wszystkie materiały dla nauczycieli edukacji zdrowotnej dostępne są na stronie MEN. Aktualnie nadal trwają postępowania, które mają umożliwić dopuszczenie do szkół dwóch podręczników z tego przedmiotu - jeden dla szkół podstawowych, drugi dla szkół średnich.
