Ochrona prawna funkcjonariuszy publicznych

Resort edukacji pracuje nad nowelizacją ustawy z Prawo oświatowe. I choć co do zasady zmiany mają skupiać się wokół praw uczniów, to jednak pewna ich część zostanie również poświęcona prawom nauczycieli i zapewnieniu im ochrony. O co chodzi?
Pojawiła się propozycja by nauczycielom, wychowawcom oraz innym pracownikom pedagogicznym nadać statusu funkcjonariuszy publicznych, co miałoby zwiększyć ich bezpieczeństwo prawne. W tym celu do katalogu funkcjonariuszy publicznych zawartego w art. 115 § 3 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny miałby zostać dodany jeszcze jeden punkt odnoszący się właśnie do nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w przedszkolach, szkołach lub placówkach, zarówno publicznych, jak i niepublicznych, działających na podstawie ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. To miałoby podnieść bezpieczeństwo tych osób i zapewnić im ochronę, jednak jednocześnie miałoby również wpłynąć na zakres ich obowiązków.

Nie każdy nauczyciel skorzysta po wprowadzeniu zmian

Czy taka zmiana jest potrzebna? Można mieć co do tego pewne wątpliwości. Należy bowiem zwrócić uwagę na to, że również na gruncie obecnie obowiązujących przepisów nauczyciele w czasie wykonywania obowiązków służbowych lub w związku z nimi podlegają ochronie prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym – przewiduje to wprost art. 63 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.

Jaką ochronę przewidują dla funkcjonariuszy publicznych przepisy Kodeksu karnego? W przypadku naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, kara to grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3 (art. 222 k.k.). W przypadku czynnej napaści, kara pozbawienia wolności od roku do lat 10 (art. 223 k.k.). Jeżeli jednak w wyniku czynnej napaści nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
Oceniając zasadność planowanej zmiany, należy pamiętać o tym, że nie wszyscy nauczyciele są zatrudnieni na podstawie przepisów Karty Nauczyciela, a w konsekwencji nie wszyscy mogą obecnie korzystać z omawianej ochrony. Istnieje więc grupa osób, z punktu widzenia których rozszerzenie katalogu funkcjonariuszy publicznych może być zasadne.

Podstawa prawna

ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 737)