IQ to nie wszystko. Oto 8 rodzajów inteligencji, które decydują o naszym życiu

1 Teorię inteligencji wielorakiej (multiple inteligence), w myśl której człowiek dysponuje co najmniej ośmioma typami inteligencji, sformułował na przełomie lat 70. i 80. XX wieku harwardzki psycholog Howard Gardner.

Inteligencja logiczno-matematyczna to jeden z najbardziej klasycznych typów inteligencji, który jest badany przez rozmaite testy IQ i oceniany w ramach systemu edukacji. Oznacza zdolność do prowadzenia obliczeń, rozwiązywania abstrakcyjnych problemów i tworzenia równań i dowodów. Pomimo, że ten typ inteligencji jest jednym z najdłużej badanych, jak dotąd nie zrozumiano, jak działa mechanizm rozwiązywania problemów logiczno-matematycznych.

Inteligencję logiczno-matematyczną obserwuje się u osób, które nie mają problemów z przedmiotami ścisłymi. U ludzi nią obdarzonych proces rozwiązywania problemów matematycznych i abstrakcyjnych odbywa się zadziwiająco szybko, a rozwiązanie problemu pojawia się szybciej niż dana osoba jest je w stanie wyartykułować.

2 Inteligencja muzyczna to zdolność do tworzenia i zapamiętywania poszczególnych dźwięków wraz z umiejętnością nadawania im znaczenia. Ludzie obdarzeni inteligencją muzyczną często manifestują zwoje zdolności jeszcze zanim mają kontakt z jakimkolwiek instrumentem i zanim nauczą się gry i czytania nut. O niezależności tego typu inteligencji może świadczyć fakt, że wykształca się ona nawet u dzieci autystycznych, które nie potrafiąc się komunikować, od początku „rozumieją” dźwięki i później robią bardzo szybkie postępy w grze na instrumentach.

Inteligencja muzyczna, na swoim wczesnym etapie określana jako „surowa” zdolność do przetwarzania i rozumienia dźwięków, pojawia się u dzieci we wszystkich kulturach.

3 Ten typ inteligencji definiowany jest jako zdolność do tworzenia nowych rzeczy i rozwiązywania problemów przy użyciu własnego ciała. Często wykształca się u osób, które później decydują się na karierę sportową. Co prawda umiejętne odbicie piłeczki tenisowej lub udany skok narciarski nie oznacza w ścisłym sensie „rozwiązywania” problemu na wzór zadania matematycznego, niemniej w czasie pracy ciałem mózg nieustannie musi przetwarzać i decydować o kwestiach postawy ciała, ułożenia nóg, rąk, etc. w taki sposób, aby osiągnąć cel z jak najlepszym skutkiem.

Inteligencję kinestetyczną, oprócz sportowców, odnajdziemy także u aktorów czy tancerzy, gdzie umiejętna praca ciałem ma kluczowe znaczenie.

4 To zdolność do rozpoznawania i posługiwania się obrazami o charakterze przestrzennym. Posługiwanie się tym typem inteligencji oznacza nie tylko umiejętną nawigację i czytanie mapy, ale także wizualizację obiektów pod innym kątem, możliwość „widzenia” zmian w przestrzeni i przewidzenia hipotetycznych ruchów przeciwnika podczas gry w szachy.

Co interesujące, inteligencja przestrzenna oznacza coś innego niż postrzeganie zmysłowe za pomocą wzroku. Osoby niewidome także dysponują inteligencją przestrzenną, przy czym w inny sposób pobierają parametry danego obiektu (np. za pomocą dotyku czy słuchu). Inteligencja przestrzenna objawia się u osób, które zajmują się architekturą, sztukami wizualnymi, kartografią, etc.

5 To zdolność do rozpoznawania i rozumienia pragnień, nastrojów, motywacji i intencji innych osób. Ludzie o wysokim poziomie inteligencji interpersonalnej mają zdolność do rozpoznawania u innych ich intencji nawet wtedy, gdy są one ukryte.

Ten typ inteligencji można zaobserwować u politycznych i religijnych przywódców, u osób zajmujących się sprzedażą, u psychologów i nauczycieli, a także u rodziców.

6 Podobnie jak w przypadku inteligencji interpersonalnej, ten typ inteligencji oznacza zdolność do rozpoznawania pragnień, nastrojów, motywacji i intencji, ale tym razem u samego siebie. Wbrew pozorom, znajomość wewnętrznych aspektów samego siebie, dostęp do odczuć i uczuć, świadomość tych uczuć oraz umiejętność ich nazwania i wyrażenia nie należą do najpowszechniejszych.

Osoba o wysokiej inteligencji intrapersonalnej posiada zgodny z rzeczywistością obraz siebie, dzięki czemu jest w stanie w sposób realistyczny oceniać swoje możliwości i podejmować się poszczególnych zadań.

7 To jeden z najpóźniej zidentyfikowanych przez prof. Howarda Gardnera rodzajów inteligencji. Inteligencja ta to zdolność do rozpoznawania i rozróżniania różnych typów roślin, zwierząt, formacji pogodowych, które można spotkać na Ziemi. Prof. Gardner uważa, że aby człowiek pierwotny mógł przeżyć, musiał w sobie wykształcić ten rodzaj inteligencji. Dziś inteligencja naturalistyczna służy nam do rozpoznawania nie tylko świata natury, ale także wytworów działalności człowieka. Wykorzystując ją, używamy wszystkich zmysłów.

8 Ten rodzaj inteligencji opiera się na ludzkiej skłonności do zadawania tzw. wielkich pytań: Dlaczego żyjemy i umieramy? Skąd pochodzimy? Czym jest miłość? Skąd się biorą wojny? Etc. Charakteryzują się nią wielcy filozofowie, przywódcy religijni i duchowi. Jej przejawy można obserwować w sztuce, literaturze, filozofii, religii. Choć może wydawać się najbardziej ulotna ze wszystkich, inteligencja egzystencjalna występuje u ludzi wszystkich kultur, bez względu na szerokość geograficzną.