Gospodarka okrężna – to może być największa rewolucja od 250 lat

1 Jak wynika z danych Ellen MacArthur Foundation , zastosowanie zasad gospodarki okrężnej w aktualnych modelach biznesowych firm w samym sektorze dóbr konsumpcyjnych może przynieść 700 mld dol. oszczędności. W całej globalnej gospodarce oszczędności te mogą sięgnąć nawet 1 bln dol. do 2025 roku, a w ciągu pierwszych 5 lat po przejściu na gospodarkę okrężną na świecie może zostać utworzonych 100 tys. nowych miejsc pracy.

Zdaniem Petera Lacy z Accenture, choć korzyści płynące z funkcjonowania gospodarki okrężnej są oczywiste, sam proces transformacji nie jest prosty. Większość firm nie jest bowiem przygotowana do odpowiedniego wykorzystania tych szans. Ich działalność oparta jest na zasadzie konsumpcji dóbr ( z ang. take – make - waste) zamiast na idei obiegu okrężnego (take – make – take – make).

Jakie modele biznesowe są pod tym względem najskuteczniejsze? Oto pięć strategii opisanych przez analityków Accenture.

2 Kiedy firma potrzebuje do produkcji rzadkich surowców, bądź też takich, które są dla środowiska destrukcyjne, może zapłacić za nie więcej, bądź też znaleźć ich alternatywne źródła. Okrężny model łańcucha dostaw zakłada wprowadzenie całkowicie odnawialnych, nadających się do recyclingu lub biodegradowalnych materiałów, które mogą być wykorzystywane w kolejnych cyklach życia produktu. Wszystko to pozwoli zredukować koszty, zwiększyć żywotność towaru i kontrolę nad nim. Przykładem może być tu firma CRAiLAR Technologies, która z lnu i konopi produkuje włókna tak dobre jakościowo, jak te z bawełny. Dzięki temu, tkaniny są biodegradowalne, a ich produkcja nie ma wpływu na środowisko.

3 Model odzysku i recyclingu pozwala stworzyć systemy produkcji i wzory konsumpcji, w których wszystko, co do tej pory uznawane było za odpady, można użyć ponownie w innych celach niż pierwotny. Firmy odzyskują zużyte produkty, by wykorzystać wartościowe materiały i komponenty czy wytworzyć z nich energię. Wykorzystują też odpady i produkty uboczne powstałe w procesie produkcji.

4 Konsumenci zwykle wyrzucają produkty, które nie nadają się już do użycia, są zepsute, niemodne czy po prostu niepotrzebne. Tymczasem wiele tych rzeczy wciąż skrywa w sobie wartość, a model przedłużania życia produktu ma celu jej przywrócenie. Poprzez naprawy, udoskonalanie, przerabianie i odpowiedni marketing firmy mogą utrzymywać ekonomiczną żywotność produktu tak długo, jak to możliwe. Oznacza to, że firmy przechodzą z systemu zwykłej sprzedaży produktów do ich aktywnego „utrzymywania przy życiu” i dbania o ich wartość. Dotychczasowe transakcje stają się formą dłuższych relacji między firmą a konsumentem, produkty są udoskonalane i zmieniane w odpowiedzi na konkretne potrzeby klientów. Przykładem jest tu firma Dell, która zapewnia recycling sprzętu komputerowego i jeśli to możliwe wykorzystuje ponownie jego elementy.

5 Model współdzielenia i wymiany dóbr lub usług stworzył już biznes wart ok. 17 mld dol . Przy dynamicznym rozwoju technologii stwarza to szanse na rozkwit nowych form relacji między konsumentami, firmami i mikroprzedsiębiorcami, którzy wynajmują, pożyczają, udostępniają swoje zasoby bądź wymieniają się nimi. Dzięki temu zasoby te są wykorzystywane bardziej efektywnie, a sami konsumenci mogą w te sposób zarówno zarabiać, jak i oszczędzać pieniądze. Przykładami firm, działającymi wedle zasad ekonomii współdzielenia są m.in. Uber i Lyft (wspólne przejazdy, alternatywa dla taksówek), czy Airbnb (urlopowe wynajmowanie nieruchomości).

6 Co by się stało, gdyby producenci i detaliści ponosili całkowity koszt własności zasobów? Wielu z nich natychmiast zmieniłoby swoje priorytety i zamiast dbać wyłącznie o ilościową sprzedaż produktów, troszczyliby się o ich żywotność, niezawodność i możliwość ponownego wykorzystania. Kiedy konsumenci leasingują dany produkt lub płacą za niego według zasad modelu usługowego , model biznesowy firm całkowicie się zmienia. Przedsiębiorcy mają też możliwość zbudowania zupełnie nowych relacji z klientami.

Na lotnisku Schiphol w Amsterdamie koncern Philips wprowadził model „światło jako usługa”. Port lotniczy płaci tylko za usługę oświetlenia terminalu, natomiast właścicielem wszystkich sprzętów i instalacji pozostaje Philips. Firma dba o ich utrzymanie i naprawę, a po zakończeniu użytkowania będą mogły być wykorzystane w innych obiektach.