Renta wdowia 2025: ZUS odrzucił już 86 tys. wniosków. Kto i dlaczego nie dostanie pieniędzy?

Nowe świadczenie, jakim jest renta wdowia, miało zrekompensować straty finansowe po utracie współmałżonka. Jednak w praktyce wiele osób otrzymało decyzje odmowne. Artykuł wyjaśnia, dlaczego ZUS odrzuca wnioski, na czym polega kontrowersyjny przepis dotyczący wieku oraz jakie konsekwencje rodzi on dla obywateli. Znajdziesz tu również porady prawne, przykłady i najważniejsze terminy.

Renta wdowia: co to za świadczenie i kto może z niego skorzystać?

Renta wdowia to nowe świadczenie wprowadzone ustawą z 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw. Obowiązuje od 1 lipca 2025 r. i umożliwia częściowe łączenie renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku z własną emeryturą lub rentą. Świadczeniobiorca może pobierać jedno świadczenie w całości (100 proc.), a z drugiego 15 proc. (do 2026 r.), a od 2027 r. 25 proc.

Aby skorzystać ze świadczenia, trzeba m.in.:

• być w wieku co najmniej 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),
• mieć przyznane prawo do renty rodzinnej lub emerytury własnej,
• pozostawać w małżeństwie do dnia śmierci współmałżonka,
• nie być w nowym związku małżeńskim.

Ponad 86 tys. odmów ZUS. Kto i dlaczego nie dostaje renty wdowiej?

Jak poinformował ZUS, do końca czerwca 2025 r. złożono około miliona wniosków o rentę wdowią. Niestety, ok. 9 proc. z nich, czyli ponad 86,6 tys., zakończyło się decyzją odmowną. Główne powody to:

• przekroczenie trzykrotności najniższej emerytury (5342,88 zł w 2025 r.),
• brak wymaganego wieku (60 lat dla kobiet, 65 dla mężczyzn),
• brak prawa do jednego z dwóch świadczeń,
• ponowne zawarcie związku małżeńskiego,
• brak wspólności majątkowej do dnia śmierci.

Zarzuty wobec kryterium wieku są najczęściej podnoszone w skargach do Rzecznika Praw Obywatelskich.

Kontrowersyjne kryterium wieku: "niesprawiedliwe i wykluczające"

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy, z renty wdowiej mogą skorzystać osoby, które owdowiały nie wcześniej niż na 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Oznacza to wykluczenie wielu kobiet, które straciły mężów np. w wieku 54 lat i mimo że są uprawnione do renty rodzinnej, nie otrzymają dodatkowego wsparcia.

RPO prof. Marcin Wiącek ocenił, że ten zapis może naruszać konstytucyjną zasadę równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP). Prawniczka dr Katarzyna Kalata podkreśla, że renta rodzinna przysługuje niezależnie od wieku – a ustawa o rencie wdowiej pomija tę zasadę.

Jak się odwołać od decyzji ZUS? Praktyczny poradnik

Jeśli otrzymałeś decyzję odmowną, masz 30 dni na złożenie odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie składa się za pośrednictwem ZUS.

Przydatne kroki:

• zapisz datę doręczenia decyzji,
• przygotuj uzasadnienie (np. niesłuszna interpretacja przepisów),
• załącz dokumenty (np. potwierdzające wspólność majątkową),
• skorzystaj z bezpłatnej pomocy prawnej lub doradcy ZUS.

Wzory odwołań i informacje znajdziesz na stronie zus.pl oraz w serwisie obywatel.gov.pl.

Co zmieni się od 2027 r.? Więcej pieniędzy bez dodatkowego wniosku

Od 1 stycznia 2027 r. renta wdowia będzie wyższa – zamiast 15 proc. drugiego świadczenia, otrzymasz 25 proc. Zmiana nastąpi automatycznie, bez potrzeby składania kolejnego wniosku.

Dla przykładu:

• 100 proc. emerytury = 3200 zł,
• 15 proc. renty rodzinnej = 480 zł,
• od 2027: 25 proc. = 800 zł.

Łącznie zysk wyniesie nawet 320 zł miesięcznie. Warto jednak uważać: wyższa renta wdowia może wpłynąć na utratę dodatku mieszkaniowego czy "500+ dla seniora".

Czy renta wdowia rzeczywiście chroni przed ubóstwem?

Choć idea świadczenia miała przeciwdziałać zubożeniu samotnych seniorów, dane pokazują, że głównie skorzystają osoby z wysokimi emeryturami. ZUS przyznaje, że ponad połowa wnioskodawców mieszka w czterech województwach: mazowieckim, śląskim, małopolskim i łódzkim.

Osoby z niższymi świadczeniami często zostają wykluczone z powodu niespełnienia jednego z warunków formalnych. Krytycy wskazują, że renta wdowia nie jest reformą systemową, lecz doraźnym wsparciem, które może pogłębić nierówności.

Renta wdowia a inne świadczenia: czego można się spodziewać?

Łączenie renty wdowiej z innymi formami wsparcia może prowadzić do:

• utraty dodatku mieszkaniowego (przekroczenie progów dochodowych),
• niemożności korzystania z ulgi rehabilitacyjnej,
• spadku łącznej wysokości 13. i 14. emerytury,
• przekroczenia progu podatkowego (17 proc. → 32 proc.).

Warto zawczasu skonsultować się z doradcą podatkowym lub pracownikiem MOPS/GOPS.

Historia i kontekst polityczny: skąd się wzięła renta wdowia?

Pomysł renty wdowiej zrodził się w odpowiedzi na rosnące ubóstwo wśród kobiet po stracie małżonków. W 2022 r. powstały pierwsze projekty obywatelskie, a w 2024 r. ustawa została przyjęta niemal jednogłośnie. Jej twórcy podkreślali, że celem jest godne zabezpieczenie ekonomiczne seniorów. Tymczasem realia pokazują, że wiele osób zostaje z pustymi rękami.