Nowe pojazdy towarzyszące dla czołgów K2 i Abramsów? AU: trwają prace

Pancerna pięść rośnie w siłę. Czołgi K2 i Abrams otrzymają pojazdy towarzyszące?

Z odpowiedzi udzielnej redakcji Forsal przez Agencję Uzbrojenia (AU) wynika, że instytucja prowadzi obecnie pracę nad pozyskaniem nowych pojazdów towarzyszących dla Wojska Polskiego. Pozyskane mają być dodatkowe wozy zabezpieczenia technicznego dla batalionów czołgów M1 Abrams. AU zamierza również zakupić więcej sprzętu zabezpieczającego działalność batalionów czołgów K2. Mowa m.in. o wozach zabezpieczenia technicznego czy pojazdach inżynieryjnych.

Wojska Pancerne w Siłach Zbrojnych RP. K2, Abramsy... jakie czołgi jeszcze posiadamy?

Warto w tym kontekście zarysować obraz sytuacji, która obecnie panuje w Siłach Zbrojnych. Gatunkiem wymierającym są już czołgi T-72M1. Wyprodukowano je w latach 1986-1991 w Polsce. Jeszcze przed wojną na Ukrainie było ich w Siłach Zbrojnych ok. 300, ale wskutek przekazania ich na Wschód, zostało nam ich jedynie prawdopodobnie kilkadziesiąt. Na wojnę pojechały także PT-91, czyli polska modernizacja T-72. Czołgi powstały w zakładach Bumar Łabędy w latach 1994-2002. Przed wojną posiadaliśmy 232 sztuki, dziś populację Twardych szacuje się na ok. 150 sztuk. Mówimy więc o szacunkowo ponad 200 sztukach techniki z radzieckim rodowodem.

Pierwszy powiew świeżości z zachodu to rok 2002, gdy na mocy porozumień z niemieckim rządem otrzymaliśmy z zapasów BundesWehry 128 czołgów Leopard 2A4. Były to już nie najnowsze maszyny, choć w naszych Siłach Zbrojnych to właśnie te czołgi stały się synonimem nowoczesności. Maszyny dotarły do nas w latach 2002-2003. 22 listopada 2013 roku podpisane zostało kolejne porozumienie, na mocy którego otrzymaliśmy w latach 2014-2015 dodatkowe 14 Leopardów 2A4 oraz 105 nowszych Leopardów 2A5. Leopardy 2A4 produkowano w latach 1985-1992, a Leopard 2A5 to pierwsza powojenna wersja, która do armii trafiła w 1995 roku.

Lata mijały, a nasze czołgi Leopardy 2A4 zaczęły wymagać pilnej modernizacji, a T-72 remontów i modyfikacji, aby utrzymać je nadal w linii. 28 grudnia 2015 roku podpisana została umowa na Leopardy 2PL. Zakłady Bumar Łabędy za 2,4 mld zł brutto miały w latach 2016-2020 zmodernizować 128 czołgów Leopard 2A4 do standardu 2PL. Ostatecznie program napotkał liczne wyzwania, terminy uległy znacznemu przesunięciu (na lata 2020-2027), a koszty wzrosły do ponad 4,2 mld zł (stan na połowę 2024 roku). Do końca 2024 roku armia otrzymała 76 Leopardów 2PL.

22 lipca 2019 roku została podpisana warta 1,75 mld zł umowa na remont i modyfikację 318 czołgów T-72 w latach 2019-2025. To właśnie dzięki tym pracom byliśmy w stanie przekazać na wschód tak wiele sprawnych maszyn. Decyzja o remontach wpłynęła więc pozytywnie (z perspektywy Ukraińców) na losy wojny, a co za tym idzie, na nasze bezpieczeństwo. Czołgi dotarły na front już w pierwszych miesiącach walk, co było zasługą przeszkolenia Ukraińców na tym typie wozu oraz błyskawicznych dostaw z Polski.

Wojna na Ukrainie i nowa epoka w historii polskiej broni pancernej

Wybuch pełnoskalowej wojny na Ukrainie (bo ta trwa już w Donbasie od 2014 roku) sprawił, że władze zdecydowały się na przekazanie naszym wschodnim sąsiadom kilkuset czołgów T-72/PT-91 oraz 14 Leopardów 2A4. Lukę w zdolnościach należało szybko zasypać. Już 5 kwietnia 2022 roku zamówiliśmy 250 M1A2SEPv3 Abrams za kwotę 4,75 mld dol. Dostawy przewidziano na lata 2025-2026 i dostarczono już pierwsze 28 sztuk.

Kilka miesięcy później, 27 lipca 2022 roku podpisana została umowa ramowa na 1000 czołgów K2/K2PL, a 26 sierpnia zamówiono za 3,37 mld dol. pierwsze 180 maszyn w wariancie K2GF (ang. Gap Filler — uzupełniacz luk). W tym roku skończyć mają się zakontraktowane dostawy, a doszły do nas już 84 czołgi.

Ostatnią podpisaną umową był kontrakt na używane 116 M1A1FEP, które dostarczono w latach 2023-2024. Negocjowana jest dodatkowo opóźniająca się od wielu miesięcy umowa produkcyjna na K2PL. Mówimy się o 232 czołgach Leopard 2A4/2A5/2PL, 366 M1A1FEP/M1A2 Abrams oraz 180 K2GF (+kolejne 180 K2PL w trakcie negocjacji).

Czołgi to jednak jedynie element systemu, który możemy nazwać siłami pancernymi. Bez logistyki Abramsy nie otrzymają paliwa i nie ruszą do walki. Bez wozów zabezpieczenia technicznego będziemy mieli przypadki opuszczenia uszkodzonych maszyn z powodu braki możliwości ich ewakuacji. Bez czołgów saperskich nasze wozy skazane będą na uszkodzenia na skutek najechania na minę lub będą musiały skanalizować swój ruch, co narazi je na zniszczenie od ognia nieprzyjaciela.

Ważne są także mosty towarzyszące, które sprawiają, że nasze wozy będą mogły pokonywać niewielkie przeszkody wodne. Wszystkie te typy uzbrojenia sprawią, że nasi czołgiści będą mogli walczyć skuteczniej, dzięki czemu nie tylko lepiej wykorzystamy posiadane czołgi, ale oszczędzimy także życie wielu czołgistów, co jak pokazuje Ukraina, powinno być priorytetem Sił Zbrojnych.

Wozy towarzyszące dla czołgów w polskiej armii

Warto przyjrzeć się zatem pojazdom towarzyszącym. Jeszcze po czasach PRL odziedziczyliśmy ok. 100 mostów towarzyszących BLG-67 na podwoziu T-55, ok. 40 wozów zabezpieczenia technicznego WZT-2 na podwoziu czołgu T-55, ok. 30 WZT-3 na podwoziu T-72/PT-91 oraz kilka sztuk MID, czyli maszyn inżynieryjno-drogowych na podwoziu T-72. Ten ostatni typ pojazdu, to czołg saperski służący do zabezpieczenia ruchu wojsk, prac ziemnych, przedsięwzięć ratunkowo-ewakuacyjnych, wykonywania zapór ziemnych oraz wyciągania i holowania niesprawnych pojazdów bojowych.

Razem z czołgami Leopard 2A4 oraz 2A5 dotarły do nas niemieckie wozy zabezpieczenia technicznego Bergepanzer 2 (łącznie 28 sztuk), mosty towarzyszące Biber (6 sztuk) czy wozy dowodzenia i ewakuacji medycznej oparte o transportery opancerzone M113.

Kupując czołgi od Amerykanów, nabyliśmy cały pakiet wozów towarzyszących. Wraz z zamówionymi w 2022 roku M1A2SEPv3 zakupiono 26 wozów zabezpieczenia technicznego M88A2 HERCULES (ang. Heavy Equipment Recovery Combat Utility Lifting Extraction System) oraz 17 mostów towarzyszących M1100 JAB (ang. Joint Assault Bridge). Z kolei z M1A1FEP zamówiono także 12 M88A2 HERCULES (łącznie 38 sztuk), 8 mostów towarzyszących M1074 JAB, 6 wozów dowodzenia M577 (czyli te same, które otrzymaliśmy z Leopardami 2) oraz 26 pojazdów warsztatowych M1152A1B2 na podwoziu HMMWV.

Z informacji, które redakcja Forsal otrzymała od Agencji Uzbrojenia, wynika, że dostarczono dotychczas 12 wozów zabezpieczenia technicznego M88A2 HERCULES oraz 26 pojazdów warsztatowych M1152A1B2. Oznacza to, że nadal czekamy na dostarczenie wozów dowodzenia i mostów towarzyszących. Nie dotarł do nas także żaden pojazd zakupiony w ramach podpisanej w 2022 roku umowy na 250 M1A2SEPv3.

Nowe pojazdy towarzyszące dla polskich czołgów K2 i M1 Abrams

Spytaliśmy Agencję Uzbrojenia o to, czy prowadzone są pracę dotyczące pozyskania przez nasz kraj kolejnych wozów towarzyszących. Wróćmy więc do udzielonej odpowiedzi:

Oznacza to, że armia zakupi kolejne wozy wsparcia technicznego M88 HERCULES. Prawdopodobnie będą to jeszcze M88A2, choć z uwagi na trwające w Stanach Zjednoczonych testy nowszej generacji tych pojazdów (M88A3), nie można wykluczyć, że zakupimy armia myśli także o A3. Agencja Uzbrojenia zapowiadała już, że planuje zakup kolejnych M88A2 HERCULES oraz kontenerowych warsztatów samochodowo-czołgowych.

W ostatnich latach pojawiły się także zapowiedzi zakupu amerykańskich czołgów saperskich M1150 ABV (Assault Breacher Vehicle). Planowano zamówić 25 maszyn tego typu. W Polsce cierpimy obecnie na bardzo duże braki takich konstrukcji, więc gdyby taki zakup doszedł do skutku, to pozwoliłoby na uzupełnienie tej ważnej luki w zdolnościach.

Ważną informacją są też prace nad pojazdami towarzyszącymi dla batalionów czołgów K2. Póki co Polska zakupiła jedynie czołgi. W przyszłości na podwoziu K2 powinna powstać cała rodzina pojazdów towarzyszących. Ważne, abyśmy mieli krajowe zdolności do serwisu oraz produkcji tego typu sprzętu, ponieważ jego odpowiednie nasycenie może uratować bardzo cenne życia dobrze wyszkolonych czołgistów.